İmamiyye Şî‘a’sını farklı kılan imamet anlayışına göre imamlarını masum ve her
dediğini uyulması gerekli dinî kural olarak algılayan İmamiyye toplumu imamlar
döneminde muhalefet olarak iki temel problemle karşı karşıya idi: Dışarıdan baskı ve
zulüm, içeriden şüphe ve dağılmalar. İmamın gaybetiyle beraber bunlara toplumun bu
üstün liderinin aniden kaybolması eklendi. Ezilmiş kitle psikolojisinin bir bakıma
telafisinin de tezahürü sayılabilecek üstün nitelik atfedilmiş imamlar anlayışı doğdu. Bu
eşiz özelliklere sahip imam nitelik ve görev açısından Peygamberle örtüşür. Peygamber
Allah tarafından belirlenir aynı şekilde imamı da Allah atar. Peygamber
görevlendirildiğini ispatlamak için mu‘cize gösterir, imam da gösterir. Peygamberin
görevi dini tebliğ ile beraber uygulamak dolayısıyla dinde eksiklik olmaması için vahiy
kaynağı yanında hatadan korunmuş yani masumdur. İmamın görevi de yeni gelişmeler
karşısında dinî hükümleri yakinî kesinlikle belirlemek suretiyle korumak ve uygulamak
olduğundan aynı gerekçeyle masum olduğu kabul edilir. Bu görev ve efdal olma gereği
beraberinde en bilgili olma zorunluluğunu da getirmiş ve hatta imamın Peygamberle
aynı kaynaktan bilgi aldığı dahi iddia edilmiştir.
Görülen odur ki İsna ‘Aşeriyye Şi‘a’sı imamı, Peygamberden sonra onun
yetkileriyle donatılmış görevli olarak onunla denk otoriteye sahip olarak kabul etmekle
beraber, bu anlayışın tarihi gerçeklerle uygunluğu konusunda pek bir şey
söylememektedir.
dediğini uyulması gerekli dinî kural olarak algılayan İmamiyye toplumu imamlar
döneminde muhalefet olarak iki temel problemle karşı karşıya idi: Dışarıdan baskı ve
zulüm, içeriden şüphe ve dağılmalar. İmamın gaybetiyle beraber bunlara toplumun bu
üstün liderinin aniden kaybolması eklendi. Ezilmiş kitle psikolojisinin bir bakıma
telafisinin de tezahürü sayılabilecek üstün nitelik atfedilmiş imamlar anlayışı doğdu. Bu
eşiz özelliklere sahip imam nitelik ve görev açısından Peygamberle örtüşür. Peygamber
Allah tarafından belirlenir aynı şekilde imamı da Allah atar. Peygamber
görevlendirildiğini ispatlamak için mu‘cize gösterir, imam da gösterir. Peygamberin
görevi dini tebliğ ile beraber uygulamak dolayısıyla dinde eksiklik olmaması için vahiy
kaynağı yanında hatadan korunmuş yani masumdur. İmamın görevi de yeni gelişmeler
karşısında dinî hükümleri yakinî kesinlikle belirlemek suretiyle korumak ve uygulamak
olduğundan aynı gerekçeyle masum olduğu kabul edilir. Bu görev ve efdal olma gereği
beraberinde en bilgili olma zorunluluğunu da getirmiş ve hatta imamın Peygamberle
aynı kaynaktan bilgi aldığı dahi iddia edilmiştir.
Görülen odur ki İsna ‘Aşeriyye Şi‘a’sı imamı, Peygamberden sonra onun
yetkileriyle donatılmış görevli olarak onunla denk otoriteye sahip olarak kabul etmekle
beraber, bu anlayışın tarihi gerçeklerle uygunluğu konusunda pek bir şey
söylememektedir.
Yorum