Şia ve Ehli Sünnet Ekolünde Hadis Yazımı Hakkındaki Farklılıklar

[Mufazzal]

Ynt: Şia ve Ehli Sünnet Ekolünde Hadis Yazımı Hakkındaki Farklılıklar

Kutub-u Erbaa ; Dört Ana Kaynak Kitabı
Şia’nın yanında en çok itibarı olan ve değer verilen “Usul-u Kafi, Men La Yahduruhu’l Fakih , İstibsar ve Tehzib” kitapları bu dönemde yazılmıştır. Bu dönemde bir çok kitap yazılmasına rağmen en çok bu kitaplara önem verilmektedir. (ileriki günlerde sitemizde bu kitapları tek tek inceleyeceğiz)

[Mufazzal]

Ynt: Şia ve Ehli Sünnet Ekolünde Hadis Yazımı Hakkındaki Farklılıklar

HADİS MECMUASI VE KÜLLİYATLARININ YAZILMASI
Bu dönem, Şia inancına bağlı Safevi devletiyle aynı döneme rastlamaktadır. Şia ulema ve muhaddisleri, devletin Şia devleti olması hasebiyle bir baskıya maruz kalınmamasını fırsat bilerek bu dönemden yararlanarak hadis külliyatlarını yazmaya başlamıştır.
Bu dönemde yazılan hadis külliyatları şunlardan ibarettir:

[Mufazzal]

Ynt: Şia ve Ehli Sünnet Ekolünde Hadis Yazımı Hakkındaki Farklılıklar

1. El- Vafi
El- Kafi kitabını, Molla Muhammed Muhsin Feyzi Kaşani, kaleme almıştır. Bu kitapta dört ana kitapta yer alan hadisler tekrarları ve müellifin açıklamaları silinerek bir araya getirilmiştir.

2. Vesailu’ş Şia
Vesailu’ş Şia kitabını, Muhammed bin Hasan El- Hürrü Amuli yazmıştır. Müellif bu kitapta fıkhi hadisleri bir araya getirmiştir. Ve sadece dört ana kaynaktan yararlanmamıştır. Vesailu’ş Şia kitabı 30 cilttir. Vesailu’ş Şia kitabında toplam 35.868 hadis bulunmaktadır.

3. Biharu’l Envar
Biharu’l Envar kitabını, Allame Muhammed Bakır Meclisi, kaleme almıştır. Bu kitap, şu ana kadar yazılmış en büyük Şii hadis külliyatıdır. Şu an piyasada olan basımıyla 110 ciltlik muhteşem bir eserdir.

4. Avalimu’l Ulum ve’l Maarif ve’l Usul mine’l Ayat ve’l Ahbar ve’l Ekval
Avalimu’l Ulum ve’l Maarif ve’l Usul mine’l Ayat ve’l Ahbar ve’l Ekval, kitabını Allame Meclisi’nin öğrencilerinden olan Abdullah Bahrani İsfahani yazmıştır. Bu kitap 100 cilt olarak yazılmıştır.

5. Müstedreku’l Vesail
Müstedreku’l Vesail, kitabını Mirza Hüseyin Nuri kaleme almıştır. Müellif bu kitabı Vesailu’ş Şia kitabını tamamlamak için kaleme almıştır. Müellife göre Vesailu’ş Şia kitabının yazarının eline hadis kitaplarından bazıları ulaşmamıştır. O da bu boşluğu doldurmak için bu kitabı yazmıştır. Müstedreku’l Vesail kitabında 23.129 hadis bulunmaktadır.

[Mufazzal]

Ynt: Şia ve Ehli Sünnet Ekolünde Hadis Yazımı Hakkındaki Farklılıklar

ŞİMDİKİ ASIR

Günümüzde Şia mektebine mensup ulema günümüzün şartlarına uygun olarak çok değerli çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalardan bazılarına değiniyoruz:

a) Sözlük Yazımı ve Kılavuz Eserler
Şu ana kadar “Nehcü’l Belağa, Usul-u Kafi, Men la Yahduruhu’l Fakih, İstibsar, Tehzib, Sahife-i Seccadiye, Gureru’l Hikem, Vesailu’ş Şia, Biharu’l Envar, Mustedreku’l Vesail… ve daha bir çok esere sözlükler, lügatler ve fihristler hazırlanmıştır.

b) Tashih ve Tahkik
Şia’nın kaynak kitapları olan Vesailu’ş Şia, Müstedreku’l Vesail, el- Vafi ve Şeyh Saduk’un kitapları incelenerek üstünde gerekli tahkik ve araştırmalar yapılmıştır. Şu anda bu işi İran’da şu kurumlar yapmaktadır: “Müessese-i Alu’l Bayt li ihya-i Turas”, “Müessese-i El- İmam Mehdi” ve “Mektebetu’l İmam Emiru’l Müminin”

c) Senet ve Mesnet Yazımı
Rivayet ve hadislerin ayrımı ve hangi rivayetin hangi Masuma ait olduğunu ayırma işi eski yıllarda da yapılmasına rağmen asrımızda bu iş çok daha kapsamlı ve detaylı yapılmaktadır. Şu ana kadar bu alanda Masumların rivayetleri ayrılarak şu çalışmalar yapılmıştır: Yahya Felsefi Darai’nin yazdığı “Müsnedu’r Resulu’l A’zam”, Seyyid Hasan Şirazi’nin yazdığı “Kelimetu’r Resulu’l A’zam”, Üstat Ayetullah Ahmedi Miyaneci’nin yazdığı “Mekatibu’r Resul”, “Müsnedu’l İmam Rıza”, “Müsnedu’l İmam Kazım”, “Müsnedu’l İmam Cevad”, “Müsnedu’l İmam Müçteba”, “Kelimetu’l İmam Hasan”, “Belagatu’l Hüseyin”…

d) Kaynak Kitapların Telhis ve Özet Yazımı
e) Uydurma Hadislerin TemizlenmesiKitapların tamamı incelenerek içlerinde olabilecek muhtemel uydurma hadislerin ayrıştırılması. Şu ana kadar üstat Allame Şuşteri “El- Ahbaru’d Dahliye” adlı kitapta bu çalışmayı yapmıştır.
[color=rgb(192, 0, 0)]3.[/color] Ehli sünnetin ilk hadis toplayıcıları, hadisleri şifahi ve sözlü olarak toplayarak yazmaya başlamıştır. Gerçekte Buhari ve Müslim, üstatlarından sözlü olarak duydukları hadisleri yazmışlardır. Ama Şia’nın hadis toplayıcıları yazılı hadislerle karşı karşıya idiler. Hiçbir zaman hadis yazımı durmadığı için hadisler her zaman yazılı olarak bir sonraki nesillere intikal etmiştir. Bizler bu yazılı metinleri “Usul-u Erbaa Mie” unvanıyla tanımaktayız.
[color=rgb(192, 0, 0)]4. [/color]Şia’nın hadis halkalarının bir bütün halinde olması ve hiç bir kopukluk yaşanmaması, yazılı olması ve Ehlibeyt imamlarının bu yazılı metinlere nezaret etmesi, hadis uydurulması ve İsrailiyatın metinlere sirayet etmesine mani olmuş veya oldukça az sirayet etmiştir. Ancak bu durum ehli sünnet metinlerinde oldukça fazladır. Ve ehli sünnet nezdinde inkar edilmemektedir.
Devam edecek…
ABNA.İR
[1] - Vesailu’ş Şia, c. 30, s. 165.
[2] - İslam’da hadis seyri, s. 310.