AKSAM-I SEB'A (YEDİ KISIM)
Arapça’da fiiller, içinde illet harfi (و ي ا) bulunup bulunmaması bakımından iki kısma ayrılır: Sahih fiiller, illetli fiiller.
Sahih fiiller üç çeşittir: a) Sâlim b) Mehmûz c) Muzaaf
İlletli fiiller dört çeşittir: a) Misâl b) Ecvef c) Nâkıs d) Lefîf
Fiil sembol olarak 3 harfli (فَعَلَ) kelimesinde gösterilir. Fiilin birinci harfine bu sembolden yola çıkılarak fâu’l-fiil denir. Ortadaki (ع) fiilin ikinci harfini temsil eder ve ayne’l-fiil denir. (ل) harfi de fiilin üçüncü harfini temsil eder ve lâme’l-fiil adını alır. Aşağıdaki konularda bu lafızlar sık sık kullanılacaktır. Şimdi bu fiilleri ve çekimlerini sırayla görelim:
I) SAHİH FİİLLER
A) SÂLİM FİİL
Kuruluşunda harf-i illet denen ي و ا harflerinden biri bulunmazsa veya aynı cins iki harf (şeddeli olarak) yanyana gelmemişse yahut harfleri arasında hemze ( أ ء ) yoksa bu fiile sâlim fiil denir.
fiilleri gibi جَلَسَ -كَتَبَ - فَتَحَ - عَلِمَ
Sâlim fiille ilgili çekimleri daha önce gördüğümüz için burada tekrar etmiyoruz. Örnekleri:
جَلَسَ الْأَوْلاَدُ فِي الْحَدِيقَةِ.
Çocuklar bahçede oturdu.
اَلْأَوْلاَدُ جَلَسُوا فِي الْحَدِيقَةِ.
Çocuklar, bahçede oturdu.
B) MEHMÛZ FİİL
İçinde hemze ( أ ء ) bulunan fiile denir.
Hemze fiilin başında (yani fâu’l-fiilinde) ise mehmûze’l-fâ, أَكَلَ yedi, أَخَذَ aldı
Hemze fiilin ortasında (yani ayne’l-fiilinde) ise mehmûze’l-ayn, سَأَلَ sordu
Hemze fiilin sonunda (yani lâme’l-fiilinde) ise mehmûze’l-lâm denir: قَرَأَ okudu gibi
Mehmûz fiiller daha ziyade birinci ve üçüncü babtan gelir.
1) MEHMÛZE’L-FA
Muzâri Meçhûl
Muzâri Malûm
Mâzî Meçhûl
Mâzî Malûm
يُؤْكَلُ
يَأْكُلُ
أُكِلَ
أَكَلَ
1. bab
yenilir
yer
yenildi
yedi
يُؤْذَنُ
يَأْذَنُ
أُذِنَ
أَذِنَ
4. bab
izin verilir
izin verir
izin verildi
izin verdi
Emr-i Hâzır
İsm-i Mef’ûl
İsm-i Fâil
(يَأْكُلُ) den كُلْ(ye)
(أَكَلَ)den (مَأْكُولٌ)(yenilen)
(أَكَلَ)den (آكِلٌ)(yiyen)
(يَأْذَنُ) den إِيذَنْ (izin ver)
(أَذِنَ)den (مَأْذُونٌ)( izin verilen)
(أَذِنَ)den (آذِنٌ) (izin veren)
Hemzeli fiillerin mâzi muzâri ve meçhûllerinin çekim örneklerini daha önceki derslerimizde yapmıştık. Sahih fiillerden pek farkı yoktur. Örnekte verilen ism-i fâil ve mef’ûllere bilindiği gibi tâ-i merbûta eklersek müennesini yapmış oluruz: (آكِلٌ ث آكِلَةٌ) (مَأْكُولٌ ث مَأْكُولَةٌ) gibi. Örnek teşkil etmesi açısından yalnız müfred müzekker kalıpları verilmiştir. Dikkat edilmesi gereken diğer noktalar:
a) Muzâri mütekellim vahde; يَأْكُلُ dan (أَاْكُلُ) değil, iki hemzenin yanyana gelişinden dolayı آكُلُ (ben yerim) şeklinde söylenir.
b) Emir fiili de aynı şekilde (أُاْكُلْ) şeklinde söylenmez. İki hemzenin okunuşu dile ağır geldiği için hemzeli kısım atılır. Geriye kalanın çekimi yapılır. Hatırlanacağı üzere fiili muzâri ya da emirlerde fiilin sonunda hareke değişikliği ya da cezm yapılacağı zaman fiil çekiminde yer alan nunlar düşer:
Emr-i Hâzır Çekim Örneği:
كُلوُا
كُلاَ
كُلْ
Muhatap
كُلْنَ
كُلاَ
كُلىِ
Muhâtaba
siz yeyin
ikiniz yeyin
sen ye
(يَأْذَنُ) den إِيذَنْ (izin ver) kalıbında ise, görüldüğü gibi emr-i hâzır (إِأْذَنْ) şeklinde olacaktı. O da dile ağır geldiği için zamanla (إِيذَنْ) şeklini almıştır. Çekimi şöyledir:
إِيذَنُوا
إِيذَناَ
إِيذَنْ
Muhatap
إِيذَنَّ
إِيذَناَ
إِيذَنِي
Muhâtaba
siz izin verin
ikiniz izin verin
sen izin ver
2) MEHMÛZE’L-AYN
Orta harfi hemze (أ ء) olan fiildir.
Muzâri Meçhûl
Muzâri Malûm
Mâzî Meçhûl
Mâzî Malûm
يُسْئَلُ
sorulur
يَسْأَلُ
sorar
سُئِلَ
soruldu
سَأَلَ
sordu, istedi
Emr-i Hâzır
İsm-i Mef’ûl
İsm-i Fâil
يَسْأَلُ dan إسْأَلْ (ya da kısaca سَلْ)
sor
مَسْؤُولٌ ث مَسْؤُولَةٌ
sorulan, istenen
سَائِلٌ ث ساَئِلَةٌ
isteyen, soran
Emr-i Hâzır çekimi:
اِسْأَلُوا
اِسْأَلاَ
اِسْأَلْ
Muhâtab
اِسْأَلْنَ
اِسْأَلاَ
اِسْأَلِي
Muhâtaba
sorun
ikiniz sorun
sor
Ayet Örnekleri:
1- ...لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاء نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ وَاسْأَلُوا اللّهَ مِنْ فَضْلِهِ ...
Erkeklerin kendi kazandıklarından bir payı var, kadınların da kendi kazandıklarından bir payı vardır. (İsteklerinizi) Allah’ın fazlından (kereminden) isteyin (Nisâ, 32).
2- واَسْأَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ ...
(O Yahudilere) deniz kenarındaki kasaba halkının (başına gelen felaketi) sor (A’râf, 163).
3- سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَمْ آتَيْنَاهُمْ مِنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ ...
İsrailoğullarına sor: Biz onlar(ın ataların)a ne kadar açık mucizeler vermiştik (Bakara, 211).
4- سَلْهُم أَيُّهُم بِذَلِكَ زَعِيمٌ .
Onlara sor: İçlerinden hangisi buna kefildir? (Kalem, 40)
3) MEHMÛZE’L-LÂM
Son harfi hemze (أ ء) olan fiildir.
Muzâri Meçhûl
Muzâri Malûm
Mâzî Meçhûl
Mâzî Malûm
يُقْرَأُ
okunuyor
يَقْرَأُ
okuyor
قُرِئَ
okundu
قَرَأَ
okudu
Emr-i Hâzır
İsm-i Mef’ûl
İsm-i Fâil
يَقْرَأُ dan إقْرَأْ
oku
مَقْرُوءٌ
okunan, okunmuş
قَارِئٌ (قَرَأَ)
okuyan
Emr-i Hâzır Çekimi:
إقْرَأُوا
إقْرَآ
إقْرَأْ
إقْرأْنَ
إقْرَآ
إقْرَئيِ
siz okuyun
ikiniz okuyun
oku
Cümle Örnekleri:
1- واَلِدَتيِ تَأْكُلُ السَّمَكَ كَثيِراً - سَأَلَكَ الْمُدَرِّسُ لِأَنَّكَ قَرَأْتَ الدَّرْسَ جَيِّداً.
2- اِنْتَظَرْتُكَ طَويِلاً لِأنَّكَ تَأَخَّرْتَ كَثيِراً - سَتَبْدَأُ الْعُطْلَةُ فيِ الْأُسْبوُعِ الْقاَدِمِ .
3- اَلتِّلْميِذَةُ قَرَأَتْ قَليلاً - هُوَ يأْخُذُ مِنْ واَلِدِهِ رِياَلاً كُلَّ يَوْمٍ وَ يَشْتَرِي كِتاَباً جَديِداً كُلَّ أُسْبوُعٍ.
4- هَلْ تَقْرَأُ الْعَرَبِيَّةَ جَيِّداً ؟ نَعَمْ ، أَقْرَأُ الْعَرَبِيَّةَ جَيِّداً .
5- ماَذاَ تَفْعَلُ الْمُمَرِّضاَتُ كُلَّ صَباَحٍ؟ يَبْدأْنَ عَمَلَهُنَّ. كَيْفَ تَبْدَأُ الْمُمَرِّضاَتُ عَمَلَهُنَّ ؟ تَبْدَأُ الْمُمَرِّضاَتُ عَمَلَهُنَّ فِي نَشاَطٍ. أَلاَ تَبْدَأُ الْمُمَرِّضاَتُ عَمَلَهُنَّ فِي نَشاَطٍ؟ بَلَى، تَبْدَأُ عَمَلَهُنَّ فِي نَشاَطٍ .
6- هَلْ تَبْدَأُ عَمَلَكَ فِي نَشاَطٍ ؟ نَعَمْ ، أَبْدَأُ عَمَلِي فِي نَشاَطٍ .
7- سَيَقْرَؤُونَ شَيْئاً مِنَ الْقُرْآنِ – سَأَذْهَبُ إِلَى الْمَكْتَبَةِ لِقِراَءَةِ الْكِتاَبِ .
8- لِماذاَ سَأَلَ عَنْ ذَلِكَ ؟ – عَلَى الْمُسْلِمِ أَنْ يَأْمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ.
9- أَذِنَ اللَّهُ لِرَسُولِهِ بِالْهِجْرَةِ مِنْ مَكَّةَ إِلَى الْمَدِينَةِ - تَبْدَأُ الْحِصَّةُ الْأُولَى فِي الساَّبِعَةِ صَباَحاً.
Tercüme:
1- Annem balığı çok yer. Dersi iyi okuduğun için öğretmen sana sordu.
2- Çok geciktiğin için seni uzun (süre) bekledim. Gelecek hafta tatil başlayacak.
3- Öğrenci biraz okudu. O hergün babasından bir riyal alır ve her hafta yeni bir kitap satın alır.
4- Arapça’yı iyi okur musun? Evet, Arapça’yı iyi okurum.
5- Hemşireler her sabah ne yapar? İşlerine başlarlar. Hemşireler işlerine nasıl başlarlar? Hemşireler işlerine neşe içinde başlarlar. Hemşireler işlerine neşe içinde başlamazlar mı? Bilakis, işlerine neşe içinde başlarlar.
6- İşine neşe içinde mi başlarsın? Evet, işime neşe içinde başlarım.
7- Kur’ân’dan birşey okuyacaklar. Kitap okumak için kütüphaneye gideceğim.
8- Niçin onun hakkında sordu? Müslümanın iyiliği emretmesi, kötülükten nehyetmesi gerekir.
9- Allah Mekke’den Medîne’ye hicret etmesi için Rasûlüne izin verdi. İlk ders sabah yedide başlıyor.
C) MUZAAF FİİL
Şeddeli fiil demektir. Yani fiilin son iki harfi (olan aynel fiil ile lâmel fiil) aynı cinsten olup şeddeli okunur.
مَدَّ يَمُدُّ uzattı (aslı 1. bab: مَدَدَ يَمْدُدُ) فَرَّ يَفِرُّ kaçtı (aslı 2. bab:فَرَرَ يَفْرِرُ )
Görüldüğü gibi gibi iki harfi birbirine katma işine idgam denir.
Muzâri Malûm Fiil Çekim Örneği
(يَمُدُّ uzatıyor)
Mâzî Malûm Fiil Çekim Örneği
(مَدَّ uzattı)
يَمُدُّ يَمُدَّانِ يَمُدُّونَ
مَدَّ مَدَّا مَدُّوا
تَمُدُّ تَمُدَّانِ يَمْدُدْنَ
مَدَّتْ مَدَّتَا مَدَدْنَ
تَمُدُّ ... ...
مَدَدْتَ ... ...
Görüldüğü gibi muzaaf fiillerin idgâmı (şeddesi) mâzide gâibe cemi müennesden itibaren çözülmüştür. Diğerinde de gâibe cemi müennesden itibaren (فَرَرْنَ) şeklinde bağlanır. Muzârilerinde de meselâ gâibe cemi müennesler (يَمْدُدْنَ) ve (يَفْرِرْنَ) şeklinde çözülürler.
Meçhûlleri: ( يَمُدُّ) denيُمَدُّ uzatılıyor (مَدَّ) denمُدَّ uzatıldı
Muzâri Meçhûl Fiil Çekimi
Mâzî Meçhûl Fiil Çekimi
يُمَدُّ يُمَدَّانِ يُمَدُّونَ
مُدَّ مُدَّا مُدُّوا
تُمَدُّ تُمَدَّانِ يُمْدَدْنَ
مُدَّتْ مُدَّتَا مُدِدْنَ
تُمَدُّ ... ...
مُدِدْتَ ... ...
( يَفِرُّ) danيُفَرُّ kaçılıyor (فَرََّ) danفُرَّ kaçıldı
Gâibe cemi müennesleri: Muzâride: (يُفْرَرْنَ) ... Mâzîde: (فُرِرْنَ) ...
Emr-i Hâzırı:
(يَمُدُّ ) den (مُدَّ) (مُدِّ) ya da (أُمْدُدْ) (uzat)
(يَفِرُّ) dan (فِرَّ) (فِرِّ) ya da (إِفْرِرْ) (kaç)
Görüldüğü gibi şeddeli fiillerin emr-i hâzırları fiilin açılıp son harfinin cezm yapılmasıyla olabileceği gibi daha pratik olan şedde ile de yapılmaktadır. Son harekenin üstünle ya da esre ile de verileceğini unutmayınız. Birinci tarz çekimin (أُمْدُدْ) normal çekimlerden farkı olmadığı için aşağıda ikinci tarz çekim örneği verilmiştir:
Emr-i Hâzır Çekimi:
مُدَّ مُدَّا مُدُّوا
مُدِّي مُدَّا أُمْدُدْنَ
*
**
فِرَّ (فِرِّ-إِفْرِرْ) فِرّاَ فِرُّوا
فِرِّي فِرّاَ إِفْرِرْنَ
İsm-i Fâil
مَدَّ den مَادٌّ (uzatan), (فَرَّ) dan (فاَرٌّ) (kaçan)
İsm-i Mef’ûl
مَدَّ den مَمْدُودٌ (uzatılmış, uzatılan), (فَرَّ) dan (مَفْرُورٌ) (kaçılan)[1]
Muzaaf fiillerin ism-i fâillerine çeşitli örnekler:
(دَلَّ) den (داَلٌّ ج داَلُّونَ) delâlet eden, yol gösteren
(ضَلَّ) den (ضاَلٌّ ج ضاَلُّونَ) sapıtan, şaşıran
(مَرَّ) den (ماَرٌّ ج ماَرُّونَ) geçen, uğrayan
Muzaaf Fiillerin İsm-i Mef’ûllerine örnek:
(دَلَّ) den (مَدْلُولٌ) delâlet edilmiş, yol gösterilen
(عَدَّ) den (مَعْدُودٌ) sayılan, sayılmış
Cümle Örnekleri:
1- ظَنَنْتُ النَّجاَحَ سَهْلاً – قَصَصْناَ عَلَيْهِمُ الْحِكاَيَةَ.
2- اَلرَّجُلاَنِ يَمُراَّنِ بِالْحَدِيقَةِ – هُمْ مَرُّوا بِالسُّوقِ.
3- دُقِّي الْباَبَ ياَ عاَئِشَةُ – قُصاَّ الْحِكاَيَةَ عَلَى صاَحِبِكُماَ.
4- أَنْتَ مَرَرْتَ بِالسُّوقِ – مَرَّ الْأَوْلاَدُ بِالْحَدِيقَةِ – اَلْأَوْلاَدُ مَرُّوا بِالْحَدِيقَةِ.
5- أَنْتِ صَبَبْتِ الْماَءَ - هُنَّ صَبَبْنَ الْماَءَ.
6- حَثَّ الْآباَءُ أَوْلاَدَهُمْ عَلَى الْاِجْتِهاَدِ – اَلْآباَءُ حَثُّوا أَوْلاَدَهُمْ عَلَى الْاِجْتِهاَدِ.
7- تَقُصُّ الْمُدَرِّساَتُ بَعْضَ الْقَصَصِ عَلَى التِّلْمِيذاَتِ – اَلْمُدَرِّساَتُ يَقْصُصْنَ بَعْضَ الْقَصَصِ عَلَى التِّلْمِيذاَتِ.
8- صَبَّ الْوَلَداَنِ الْماَءَ عَلَى الْأَرْضِ - اَلْوَلَداَنِ صَبَّا الْماَءَ عَلَى الْأَرْضِ.
9- شَكَّ الْمُدَرِّسُونَ فِي الْأَمْرِ - اَلْمُدَرِّسُونَ شَكُّوا فِي الْأَمْرِ.
10- لاَ تَأْكُلْ كَثِيراً فَالْأَكْلُ الْكَثِيرُ يَضُرُّ الْمَعِدَةَ - ظَنَنْتُكَ إِياَّهُ.
11- لاَ تَمُرَّ بَعْدَ هَذاَ الْخَطِّ.
Tercüme:
1- Başarıyı kolay sandım. Onlara hikaye anlattık.
2- İki adam bahçeden geçiyor. Onlar çarşıya uğradılar.
3- Kapıyı çal ey Aişe! İkiniz hikayeyi arkadaşınıza anlatın.
4- Sen çarşıya uğradın. Çocuklar bahçeye uğradı. (Aynı anlam isim cümlesi)
5- Suyu sen döktün. Suyu onlar (müe.) döktüler.
6- Babalar çocuklarını çalışmaya teşvik etti.(Aynı anlam isim cümlesi).
7- Öğretmenler öğrencilere bazı hikayeler anlatıyor. (Aynı anlam).
8- İki çocuk suyu yere döktü.
9- Öğretmenler mesele hakkında şüpheye düştü.
10- Çok yeme, çok yemek mideye zarar verir. Seni o sandım.
11- Bu hattan sonrasına geçme.
¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯
MUZAAF FİİL İLE İLGİLİ AYETLER
1- ... فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلاً .
(4/NİSÂ, 59). ...Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz Allah'a ve ahirete gerçekten inanıyorsanız onu Allah'a ve Resûl'e götürün (onların talimatına göre halledin); bu hem hayırlı, hem de netice bakımından daha güzeldir.
تَناَزَعَ يَتَناَزَعُ تَناَزُعاً anlaşmazlığa, ihtilafa düşmek رَدَّ يَرُدُّ رَداًّ مَرَدّاً döndürmek, çevirmek
أَحْسَنُ daha güzel
اَلتَّأْويِلُ yorumlama, (murad edilen manayı) beyân etmek
2- فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ .
(51/ZÂRİYÂT, 50). O halde Allah'a kaçın. Çünkü ben, size O'nun katından (gelmiş) açık bir uyarıcıyım.
فَرَّ يَفِرُّ فَراًّ فِراَراً مَفَراًّ kaçmak
3- وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا .
(4/NİSÂ, 86). Bir selâm ile selâmlandığınız zaman siz de ondan daha güzeli ile selâmlayın; yahut aynı ile karşılık verin. Şüphesiz Allah, her şeyin hesabını arayandır.
حَيَّ يُحَيِّ تَحِيَّةً
selâmlamak
تَحِيَّةٌ bir selâm
حُيِّيَ
selâmlandı
إِذَا حُيِّيتُمْ
selâmlandığınız zaman
رُدُّوهاَ (رَدَّ يَرُدُّ)
(ona misliyle) karşılık verin
حَسِيبٌ
hesaba çeken (mübâlağalı ism-i fâil)
4- ... فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ .
(9/TEVBE, 5). ..(Müşrikler eğer tevbe eder, namazı dosdoğru kılar, zekâtı da verirlerse) artık yollarını serbest bırakın. Allah yarlığayan, merhamet edendir.
خَلَّى السَّبِيلَ
serbest bırakmak, salıvermek
5- ياَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلاَ تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلاَ يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ .
(35/FÂTIR, 5). Ey insanlar! Allah'ın vâdi gerçektir, sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve o aldatıcı (şeytan) da Allah hakkında sizi kandırmasın!
غَرَّ يَغُرُّ غُرُوراً aldatmak, kandırmak
فَلاَ يَغُرَّنَّكُمْ sakın sizi aldatmasın
(sondaki şeddeli nûnlar tekit içindir)
¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯
? ALIŞTIRMALAR ?
1. Aşağıdaki fiillerin mâzî, muzâri, mâzî meçhûl-muzâri meçhûl, emr-i hâzırlarını çekip ism-i fâil ve ism-i mef’ûlünu yazınız.
فَرَّ يَفِرُّ
kaçtı
رَدَّ يَرُدُّ
geri çevirdi
شَدَّ يَشُدُّ
çekti
أَمَرَ يَأْمُرُ
emretti
سَئِمَ يَسْأَمُ
bıktı, usandı
أَخَذَ يأْخُذُ
aldı
عَدَّ يَعُدُّ
saydı
دَقَّ يَدُقُّ
(kapıyı) çaldı
شَمَّ يَشُمُّ
kokladı
قَصَّ يَقُصُّ
anlattı
حَجَّ يَحُجُّ
hac yaptı
أَذِنَ يَأْذَنُ
izin verdi
2. Aşağıdaki cümleleri tercüme ediniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)
1- سَوْفَ أَحُجُّ هَذِهِ السَّنَةَ مَعَ عاَئِلَتيِ إِنْ شاَءَ اللَّهُ - سَوْفَ يَحُجُّ هَذِهِ السَّنَةَ مَعَ عاَئِلَتِهِ إِنْ شاَءَ اللَّهُ.
2- أَيْنَ هُوَ؟ أَظُنُّهُ فيِ الْمَكْتَبَةِ ؟ - أَيْنَ هِيَ ؟ أَظُنُّهاَ فيِ السُّوقِ – أَيْنَ هُمْ ؟ أَظُنُّهُمْ فيِ الْحَديِقَةِ.
3- هُوَ صَبَّ الْماَءَ فيِ الْإِبْرِيقِ – نَحْنُ صَبَبْناَ الْماَءَ فِي الْإِبْرِيقِ[2].
4- مَدَّ يَدَهُ تَحْتَ وِساَدَتِهِ[3] – أَنْتِ شَدَدْتِ الْحَبْلَ[4]– شُمَّ هذِهِ الْوَرْدَةَ الْجَمِيلَةَ.
3. Aşağıdaki cümleleri harekeleyip tercüme ediniz
كل يا أخي الخبز وَاْلجُبْنَ[5]- متى تقرأ الكتاب؟ – غداً أقرأُه – من قَارِئُ الكتاب؟ يَبْدَأُ قَارِئُ الكتاب غداً- لِمَ أَذنت لهم؟ إيذَنُوا لنا أَنْ ندخلَ القصر[6]- لايأْذَنَّ لأَخيهنَّ أن يذهب - يا أميّ إيذَنِى لِى أن أقرأ هذه الكتب - خذوا هذه الكتب من هنا - البنت تشرب الشّايَ - إقرأْ يا خالد الكتاب وَابْدَأْ فَوْراً[7]- تبدأُ فاطمة قِرَاءة الكتابِ - كُلوُا وَاشْرَبُوا من رزق الله - خذ القلم من فوق الأرْضِ -يَسْأَلوُن جواب هذه المسَألة - نكتب درسنا منذ أربع ساعات - من يَقُصُّ القصة؟ – من يفر من البيت؟ –دُقَّ الباب قبل الدخول.
4. Yukarıda verilen ayetleri defterinize yazıp muza’af fiil ile ilgili kelimelerin altını çiziniz. Meallerine bakarak Arapça’larını yazıncaya kadar çalışınız.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Bu fiillerin ism-i fâil (فاَعِلٌ), ism-i mef’ûl (مَفْعُولٌ), meçhûl, emir, emri gâib, nehyi gâib, nehy-i hazırlarının vs. yapımında başlangıçta konuyu pekiştirinceye kadar (كَتَبَ يَكْتُبُ) fiilinin bu kalıplarını göz önüne getiriniz. Fazla yer kaplamaması amacıyla burada hepsine ölçü olacak temel kurallar verilmiştir.
[2] (اَلْإِبْرِيقُ) çaydanlık
[3] (اَلْوِساَدَةُ) yastık
[4] (اَلْحَبْلُ) ip
[5] (اَلْجُبْنُ) peynir
[6] (اَلْقَصْرُ) saray
[7] (فَوْراً) hemen