BİSMİHİ TEALA
HAMD ALEMLERİN RABB’İ ALLAH’A SALAT VE SELAMI HZ. MUHAMMED (S.A.A) VE PAK EHL-İ BEYT (A.S) OLSUN
RABB’İMDEN ECİRLERİNİZİN YÜCE OLMASINI DUA EDERİM[/t]
Selamun Aleykum Aziz Canlar;
Ayetullah Uzma Seyyid Ali Hamaney’in Oruçla ilgili yeni Fetvaları
Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı ABNA- Ramazan ayı hilalinin görülmesine bir kaç gün kala İslam inkılabı rehberi Ayetullah Uzma Seyyid Ali Hamaney'in sitesinin yeni fetvaları bölümünden oruçla ilgili yeni fetvalarını siz okuyucularımızla paylaşıyoruz.
Hilali görme
Gün içinde ramazan ayının girdiğini
fark etmek
Soru: Eğer öğleden önce ramazan
ayının ilk günü olduğu ilan edilirse, o günün orucunun hükmü nadir?
Cevap: Eğer orucu batıl edecek bir
şey yapmamışsa ihtiyatı vacip gereği oruca niyetlenip o günün orucunu tutmalı
ve daha sonra o günün orucunu kaza etmelidir. Ama orucu bozacak şeylerden
birisini yapmışsao günün orucu
batıldır, ama (ramazan ayının hürmetini korumak için) akşam ezanına kadar orucu
batıl eden şeylerden uzak durması gerekir ve ramazan ayından sonrada bu günün
orucunu kaza etmelidir.
Ramazan ayının başlangıcını bilme
yolları
Soru: Eğer bir kaç adil şahıs iki
adil insanın ayı gördüklerine şahitlik ederlerse buna dayanarak ramazan ayının
ilk günü veya bayram günü olduğu kanısına varılabilir mi?
Cevap: Hayır, iki adil kişinin ayı
gördüklerine dair bizzat şahsın kensine şahitlik etmeleri gerekir ve eğer ayı
gören başka birisinden naklederlerse yeterli değildir. Elbette onların bu
sözlerinden itminan hasıl olursa ayın ilk gününün belirlenmesi için yeterlidir.
Ayın görüldüğünü bilme şekli
Soru: Eğer bir grup insanın
sözlerinden dolayı yarının bayram olacağına ihtimal verirsek yarın oruç tutabilir
miyiz?
Cevap: İnsan yarının bayram olduğuna
mutmain olmadığı sürece orucunu iftar edemez.
Ufukların bir olmasındaki ölçü
Soru: Aynı ufukta olmaktan maksat
nedir ve hangi bölgelerin ufuku birdir?
Cevap: Aynı ufukta olmaktan maksat,
ayın görülüp görülmeme ihtimali açısından aynı konumda olan şehirlerdir.
Güneş batmadan
hilalin görülmesi
Soru: İsveç gibi bazı ülkelerde
güneşin batışından sonra yeni ayın görülebilmesi bazen iran gibi ülkelerde ayın
görülmesinden iki üç gün sonra mümkün oluyor; çünkü bu bölgelerde ay güneşten
önce batmaktadır. Bu durumda adı geçen bölgelerde güneş batmadan ayın görülmesi
şevval ayının başladığını ıspat etmek için yeterli midir?
Cevap: Güneş batmadan önce ayın
görülmesi bir sonraki günde yeni ayın başladığını ıspat etmek için yeterlidir.
Taklit
merciileri bayram gününde ihtilafa düştüklerinde mükellefin görevi
Soru: Eğer taklit merciileri bayram
günü hakkında ihtilafa düşerlerse mükellefin görevi nedir? Acaba her mükellef
kendi taklit merciinin görüşüne mi uymalıdır?
Cevap: Ayın ilk gününün
belirlenmesinde taklit söz konusu değildir. Dolayısıyla bir taklit merciinin
ayın ilk gününü ilan etmesi eğer mükellefte itminan hasıl olmasına neden olursa
o günün orucunu yemelidir, ama şüphe ederse o günün orucunu tutması gerekir.
Orucu Batıl Eden Şeyler
Yemek İçmek
Diş ve diş eti
kanı
Soru: Acaba ramazan ayında ağızdan
ve diş etlerinden kan gelirse, ağızın içini yıkamak gerekir mi?
Cevap: O kanı yutmak caiz değildir
ve eğer oruçluyken bilerek o kanı yutarsa haram yoldan orucunu bozmuş hükmüne
girer. Elbette ağızın içini yıkamak şart değildir.
Bilmeden iftar
etmenin hükmü
Soru: Eğer oruçlu birisi unutarak
bir şey yerse onu uyarmak gerekir mi?
Cevap: Hayır, onu uyarmak gerekmez.
Gargara
yapılırken suyun yutulmasının hükmü
Soru: Oruçluyken gargara yapmanın
hükmü nedir?
Cevap: Eğer gargara yaparken su
boğaza kaçarsa oruç batıl olur.
Oruçluyken
sakız çiyneme
Soru: Oruçluyken sakız ve kündür
çiğnemenin hükmü nedir?
Cevap: Eğer boğaza bir şey kaçmazsa
sakızın sakıncası yoktur, ama kündür orucu batıl eder.
Oruçluyken diş
macunuyla dişleri fırçalama
Soru: Acaba oruçluyken diş macunuyla
dişleri fırçalamak sakıncalı mıdır?
Cevap: Sakıncası yoktur, ama diş
macunuyla karışmış ağız suyunun boğaza kaçmamasına dikkat edilmelidir.
Oruçluyken
serum takdırma
Soru: Ramazan ayında serum
taktırmanın hükmü nedir?
Cevap: İhtiyatı vacip gereği serum
taktırmaktan sakınmanız gerekir; ister bu serumun besleyici özelliği olsun ve
isterse sadece ilaç ünvanıyla kullanılmış olsun.
Oruçluyken diş
ipi kullanma
Soru: Floroit ve nene tadı üzerinde
olan diş iplerini oruçluyken kullanmanın hükmü nedir?
Cevap: Eğer ağız suyu yutulmazsa
sakıncası yoktur.
Ramazan ayında
bir ilacı devamlı kullanmaya mecbur olmak
Soru: Eğer birisi hasta olursa ve doktorun
desturuyla gün içerisinde üç kez bir hapı içmesi gerekirse, oruç tutabilir mi?
Cevap: Oruç tutamaz.
Oruçluyken aşı
yaptırma
Soru: Oruçlu iken hepatit aşısı
yaptırmanın hükmü nedir? Acaba orucu batıl eder mi?
Cevap: Eğer bu aşı kasa yapılıyorsa
sakıncası yoktur.
Oruç ve ağız
kanaması
Soru: Ben dün dişime dolgu yaptırdım
ve bugün oruç olduğum halde ağzımda biraz kanama oldu. Acaba bunun hükmü nedir?
Ağızdaki kanla karışmış olan tükürüğü yutmak caiz midir ve bu halde ne yapmak
gerekir? Orucun hükmü nedir?
Cevap: Eğer gelen kan tükürükte
kaybolup gidecek kadar azsa paktır ve onu yutmanın sakıncası yoktur.
Cenabet ve İstimna
Ramazan ayında
fecirden sonra cenabet olmak
Soru: Ramazan ayında sabah
namazından sonra cenabet olursam ne yapmam gerekir?
Cevap: Orucunuz sahihtir ve öğle
namazı için cenabet guslü almanız gerekir.
Sabah ezanına
kadar bilerek cenabet guslünü geciktirmek
Soru: Acaba sabah ezanından önce
uykudan cenabetli şekilde uyanan birisi bilerek gusülü geciktirip, gusül yerine
teyemmüm yapabilir mi?
Cevap: Eğer vakit daralıncaya kadar
gusülü geciktirirse günah işlemiştir. Bu durumda sabah ezanından önce teyemmüm
etmelidir ve orucu sahihtir.
Oruç halinde
kadın erkek ilişkileri
Soru: Ben oruç tutamıyorum, acaba
oruçlu olan eşimle cinsel ilişkiye girebilir miyim?
Cevap: Hayır caiz değildir.
Oruçluyken
cenabet olma
Soru: Eğer oruçlu birisi ramazan
ayında sabah namazından sonra veya öğle namazından sonra uyur ve elinde olmadan
uykuda cenabet olursa vazifesi nedir?Acaba bu şahsın orucu batıl olur mu?
Cevap: Orucu sahihtir.
Ramazan ayında
fecirden sonra cenabet olmak
Soru: Ramazan ayında sabah
namazından sonra cenabet olursam ne yapmam gerekir?
Cevap: Orucunuz sahihtir ve öğle
namazı için cenabet guslü almanız gerekir.
Süt veren
kadının orucu
Soru- Süt veren kadının vazifesi
nedir?
Cevap: Eğer oruç tutmak sütün
azalmasına neden olur ya kendisinin rahatsız olmasına sebep olur veya kendisine
zararı olursa ona oruç tutmak vacip değildir. Birinci durumda her gün için
fakire bir mud (yaklaşık 750 gram) yiyecek vermesi gerekir, ama ikinci durumda
bu işi yapmak ihtiyatı vacip gereğidir. Elbette her halükarda bu oruçları
sonradan kaza etmesi gerekir.
Böbrek
hastalığı olan hastanın orucu
Soru: Böbreklerim taş ürettiğinden
uzman doktorun tavsiyesine göre oruç tutmamam gerekiyor, ama oruçlarımı bozmaya
gönlüm varmıyor. Eğer bir veya üç kere üç bardak su içsem sorunun halloluyor.
Bu durumu göz önünde bulundurarak orucumu tutmaya devam edebilir miyim?
Cevap: Eğer böbrek hastalığını
önlemenin yolu gün boyu su ve diğer sıvı içecekleri tüketmekse, oruç tutmak
size vacip olmadığı gibi caiz de değildir. Su içtiğiniz takdirde de orucunuz
batıldır.
Orucu Terk Etmek veya Batıl Etmek
Orucu bilerek
yemek
Soru: Bilerek orucunu yiyenin
vazifesi nedir?
Cevap: Tutmadığı miktarda ki
oruçlarını kaza etmeli ve buna ilave olarak her gün için keffare vermelidir.
Yani her gün için ya altmış gün oruç tutmalı ya altmış fakiri doyurmalı veya
her bir fakire yaklaşık 750 gram yiyecek vermelidir.(Bu yiyecek buğday, arpa
veya benzeri bir şey olabilir)
Buluğun ilk
yıllarında tutulmayan oruçların hükmü
Soru: Buluğun ilk yıllarında yerine
getiremediğin oruçları kaza ettikten sonra keffarede gerekir mi?
Cevap: Tutamadığınız oruçları kaza
etmelisiniz. Eğer oruçları bilerek tutmamışsanız kazaya ilave olarak, hergün
için keffarede vermeniz gerekir. Yani her gün için ya altmış gün için tutmalı
ya altmış fakiri doyurmalı veya herbir fakire yaklaşık 750 gram yiyecek
vermelidir.(Bu yiyecek buğday, arpa veya benzeri bir şey olabilir)
Sünnet orucu
batıl etme
Soru: Acaba sünnet orucu batıl etmek
caiz midir?
Cevap: Evet, sakıncası yoktur; ama
öğleden sonra olursa mekruhtur.
Ramazan Orucunu
Yeme
Soru:Acaba futbol maçı olduğundan dolayı aşırı
susuzluk ve açlık çekmemek için oruç yenebilir mi?
Cevap: Dediğiniz şey orucu yemeyi
caiz etmez.
Kaza Orucu
Ramazanda
yolculuk
Soru: Acaba ramazan ayında yolculuk
yapan kazaya ilave olarak keffarede vermeli midir?
Cevap: Hayır, sadece oruçların
kazası vaciptir. Elbette bu kazaları bir dahaki ramazana kadar tutmazsa
geciktirmeden dolayı her gün için yaklaşık olarak 750 gram yiyecek keffare
olarak vermelidir.
Soru: Ramazan ayında oruçtan kaçmak
için yolculuk yapılabilir mi?
Cevap: Oruçtan kaçmak için dahi olsa
ramazan ayında yolculuk yapmanın sakıncası yoktur; ama bu iş ramazanın yirmi
üçünden önce mekruhtur.
Kaza ve keffare
arasındaki tertip
Soru: Acaba ramazan ayının kazası ve
keffaresi ard arda mı yapılmalıdır?
Cevap: Kaza oruçlarının ard arda
yerine getirilmesi şart değildir. Ancak keffarede eğer mükellef iki ay peş peşe
oruç tutma kararı alırsa bu orucun otuzbir gününü peş peşe tutması gerekir.
Orucun
kazasında gevşek davranma
Soru: Oruçlarının kazasını yerine
getirmede gevşek davranan birisi, şu anda da hasta olduğu için kazalarını yerine
getirememektedir. Bu şahsın vazifesi nedir?
Cevap: Eğer oruçların kazasını
yerine getirmede gevşek davranmışsa ve şu anda da önümüzdeki ramazana kadar
hastalığından dolayı oruç tutamayacaksa, her gün için kazaya ilave olarak
yaklaşık 750 gram yiyecek keffare olarak vermelidir.
Kaza orucunu
batıl etmek
Soru: Kaza orucu tutan birisi
herhangi bir nedenden dolayı orucunu batıl edebilir mi?
Cevap: Eğer öğleden önce olursa
sakıncası yoktur, ama öğleden sonra caiz değildir ve kim öğleden sonra kaza
orucunu bozarsa keffare vermesi gerekir. Keffaresi on fakire her birine 750
gram yiyecek verecek şekilde keffare vermektir ve eğer yiyecek veremiyorsa üç
gün oruç tutmalıdır.
Zimmette olan
oruç
Soru: Kaza orucu olup olmadığını
bilmeyen birisi, zimmemde olan oruç (ma fi zimme) niyetiyle oruç tutabilri mi?
Yani şu niyetle tutsa ki eğer boynumda kaza orucu varsa onun yerine geçsin ve
eğer yoksa sünnet orucu yerine geçsin?
Cevap: Evet, bu niyetle kaza
tutabilirsin.
Babanın kaza
orucunda şüphe etme
Soru: Babamın bir kaç yıl oruç
kazası vardı, ama onları kaza edip etmediğini bilmiyorum. Bu meseleyle ilgili
herhangi bir vasiyete de bulunmadı. Bu durumda evin büyük oğlunun vazifesi
nedir?
Cevap: Eğer büyük oğlan babasının
oruç kazası olduğuna yakini varsa onları kaza etmelidir.
Babanın
mirasından onun kaza oruçlarını tutturmak için birini kiralama
Soru: Eğer büyük oğul, ölmüş
babasının oruçlarını tutturmak isterse bunun için babanın bırakmış olduğu
mirastan kullanabilir mi?
Cevap: Hayır, büyük oğlan babasının
oruçlarını kendisi kaza etmeli veya kendi malını kullanarak birisini bu işi
yapması için kiralamalıdır. Eğer baba vasiyet etmemişse bu iş için babanın
bıraktığı mirastan kullanma hakkına sahip değildir.
Kendisininyada babasının kaza orucunu tutmak durumunda
kalan şahsın hükmü
Soru: Hem kendisi kaza orucu olan ve
hemde ölmüş babasının kaza orucu boynunda olan birisi önce hangisini yerine
getirmelidir?
Cevap: Her ikiside vacip olduğundan,
onlar arasında belli bir sıra söz konusu değildir.
Kız için
babanın oruçlarının kazası
Soru: Eğer babanın sadece kız çocuğu
olursa, ölümünden sonra büyük kızın babasının oruçlarını kaza etmesi gerekir
mi?
Cevap: Hayır, vacip değildir.
Birkaç yıl oruç
tutmayan hastanın vazifesi
Soru: Birkaç yıl hasta olduğundan
dolayı oruç tutamayan şahsın vazifesi nedir?
Cevap: İyileştiği yıl bir sonraki
ramazana kadar kaza etmek için vakti varsa tutamadığı son ramazan ayının oruçlarını
kaza etmelidir. Ancak geçmiş yılların oruçlarını kaza etmesi şart değildir ve
sadece her gün için 750 gram yiyecek bir fakire vermelidir.
Buluğ
alametlerini bilmeme
Soru: Ben ondört yaşından önce
cenabet oluyordum ve cenabet olmanın buluğ alameti olduğunu bilmiyordum.
Dolayısıyla onbeş yaşına kadar oruç tutmadım. Acaba bu oruçları kaza etsem
yeterli midir, yoksa keffarede mi vermem gerekir?
Cevap: Oruçların kazası vaciptir ve
eğer kasir cahilse keffare gerekmez. (Kasir cahil, bir hükmü bilmeyen ve bilme
imkanı olmayan şahsa denir. Mütercim)
Orucun Keffaresi
Orucun
keffaresini yerine getirme şekli
Soru: Acaba orucun keffaresi hemen
mi yerine getirilmelidir, yoksa zaman içerisinde yavaş yavaş yerine
getirilebilir mi?
Cevap: Keffareyi vermek mali açıdan da
vacip oruç açısından da acele etmeği gerektirmez ve onu yerine getirmek için
gelecekte de fırsatınız vardır. Ancak erteleme bizi bu meseleden gafil
etmemelidir.
Bilerek iftar
etmenin keffaresiyle hastalıktan dolayı iftar etmenin keffaresi arasındaki fark
Soru: Acaba orucu bilerek bozanla
hastalığından dolayı bozanın keffareleri arasında fark var mıdır?
Cevap: Evet, iki açıdan bir
birlerinden farklıdırlar:1- miktar açısından, 2- kullanıldığı yer açısından.
Bilerek bozulan orucun keffaresinde
her gün için 60 fakir doyurulmalı (yada herbir fakire yaklaşık 750 gram yiyecek
verilmeli) veya hergün için 60 gün oruç tutulmalıdır. Ama hastalıktan dolayı
verilen keffarede eğer hastalık bir sonraki ramazana kadar devam ederse, hergün
için yaklaşık 750 gram yiyecek fakire verilmelidir.
Bilerek bozulan orucun keffaresinde
eğer 60 fakire ulaşmak mümkünse her fakire 750 gram yiyecekten fazla veremez.
Ama hastalıktan kaynaklanan keffarede bu şart değildir.
Orucu
geciktirmenin keffaresi
Soru: Boynunda oruç keffaresi olan
birisi onu geciktirebilir mi?
Cevap: Evet, keffarenin hemen
ödenmesi gerekmez. Ancak onu ödemede tenbellik edilmemelidir.
Soru: Eğer birisi orucun keffaresini
bir kaç yıl geciktirirse, bu keffare miktarında artış olur mu?
Cevap: Hayır, onda bir artış olmaz.
Oruç
keffaresinin kullanılması
Soru: Acaba orucun keffaresini,
nafakası bize vacip olan birisine verebilir miyiz?
Cevap: Orucun keffaresini nafakası
size vacip olan birisine veremezsiniz, ama onu akrabalara vermenin sakıncası
yoktur.
Oruç
keffaresini seyide vermek
Soru: Acaba seyit olmayan birisi
seyide oruç keffaresi verebilir mi?
Cevap: Evet, vermesinin sakıncası
yoktur; ama seyide vermemesi (ihtiyatı müstehap) daha iyidir.
Keffarenin
kültürel faliyetlerde kullanılması
Soru: Acaba oruç keffaresini
kültürel faaliyetlerde ve evlilik gibi işlerde kullanabilir miyiz?
Cevap: Hayır, bu gibi işlerde
keffareyi kullanmak caiz değildir. Keffareyle fakirlerin doyurulması gerekir.
Başkası
tarafından geçimi sağlanan birisinin orucunun keffaresi
Soru: Eğer birisi çocukken babasının
evinde boynuna oruç keffaresi gelirse, bu keffareyi vermek kimin vazifesidir?
Cevap: Buluğa ermemiş çocuğa keffare
vacip olmaz ve eğer buluğa erdikten sonra keffare boynuna gelmişse bunu
kendisinin ödemesi gerekir, ama keffareyi acilen vermek gerekmez.
Kaza orucu
olduğu halde adak orucu tutma
Soru: Boynunda ramazan orucu kazası
olan birisi oruç adak adayabilir mi?
Cevap: Eğer adak orucunu kaza
orucunu tuttuktan sonra yerine getirmeğe niyet ederse, yapmış olduğu adak
sahihtir.
Çocuk emiziren
kadının orucunun keffaresi
Soru: Çocuk emziren bir kadına, oruç
zararlı olduğundan dolayı orucunu tutmazsa daha sonra bu kadının keffarede mi
vermesi gerekir?
Cevap: Orucunu yediği hergün için
yaklaşık 750 gram yiyecek (buğday, ekmek, pirinç ve benzeri) fakire vermeli ve
oruçlarıda kaza etmelidir.
Orucu bozan
şeyleri bilmeme
Soru: Eğer birisi bir şeyin orucu
bozduğunu bilmediğinden dolayı onu yaparsa, bu durumun hükmü nedir?
Cevap: Orucunu kaza etmelidir, ama
keffare vermesi gerekmez. Elbette bu şer’i meseleyi öğrenmede tenbellik etmişse
keffarede vermesi gerekir.
Sünnet Oruç
On Gün İkamet
Edilecek YereÖğleden Sonra Varmak
Soru:Eğer bir yere on gün kalmak üzere yolculuk
yaparsam ve öğleden sonra oraya varırsam o günün orucunu tutabilir miyim?
Cevap:o günün orucu sahih değildir ve o gün oruç
tutabilmek için öğleden önce oraya varmanız gerekir.
Kaza orucu
olanın sünnet oruç tutması
Soru: Boynuda kaza orucu olan birisi
sünnet oruç tutabilir mi?
Cevap: Boynunda kaza orucu olan
birisi sünnet oruç tutamaz.
Yolcunun sünnet
oruç tutması
Soru: Acaba yolcu sünnet oruç
tutabilir mi?
Cevap: Hayır, yolculukta sünnet oruç
tutmak caiz değildir. Sadece Medine şehrinde yolcular hacetlerini elde
edebilmek için üç gün sünnet oruç tutabilirler. Elbette oruç tutulan bu
günlerin çarşamba, perşembe ve Cuma günleri olması gerekir.
Oruca niyet etme zamanı
Soru: Oruca
niyet etmenin başlangıç ve sonu normalda ne zamandır?
Cevap: Ramazan orucu ve adakla
belirlenimiş muayyen orucun niyetinin vakti akşam
ezanından sabah ezanına kadardır,
ama vakti muayyen olmayan oruçların (kaza orucu ve
mutlak adak orucu gibi) niyet vakti
akşam namazından bir sonraki günün öğlesine kadardır.
Sünnet orucunun niyet vakti akşam ezanından
bir sonraki günün akşamına niyet edecek vakit
kalıncaya kadardır.
Oruca niyet
etme şekli
Soru: Ramazan ayında hergün için
ayrı ayrı niyet mi etmek gerekir, yoksa ayın başında bir kez niyet etmek yeter
mi?
Cevap:Eğer ramazan ayının ilk
gecesinde bütün ayı oruç tutmağa niyet ederse yeterlidir. Ancak her akşam
yarının orucunu tutmağa niyet etmek daha iyidir (ihtiyatı müstehap).
Kiralık orucun
zamanı ve şekli
Soru: Eğer birisi kiralık oruç
tutmağı kabul ederse onu tutmak için acele etmesi gerekir mi? Ayrıca bazı
sebeplerden dolayı o orucun tamamını tutamazsa, acaba kalan kısmını başka
birisine tutturabilir mi?
Cevap: Eğer sizi oruç için kiralayan
bir vakit belirlemişse veya acele tutulması gerektiğini ima etmişse, belirlenen
vaktin geçirilmemesi gerekir. Ancak böyle bir vakit bilirleme olmamışsa onu
geciktirmenin sakıncası yoktur. Elbette bu geciktirme ihmal derecesine
ulaşmamalıdır. Ayrıca bu orucun bir kısmını başkasına tutturmak istiyorsa
kendisini kiralayanın izniyle bu işi yapmalıdır.
Allah'a emanet olun...
HAMD ALEMLERİN RABB’İ ALLAH’A SALAT VE SELAMI HZ. MUHAMMED (S.A.A) VE PAK EHL-İ BEYT (A.S) OLSUN
RABB’İMDEN ECİRLERİNİZİN YÜCE OLMASINI DUA EDERİM[/t]
Selamun Aleykum Aziz Canlar;
Ayetullah Uzma Seyyid Ali Hamaney’in Oruçla ilgili yeni Fetvaları
| İslam inkılabı rehberi Seyyid Ali Hamaney’in Oruçla ilgili yeni Fetvaları |
Ehlibeyt (a.s) Haber Ajansı ABNA- Ramazan ayı hilalinin görülmesine bir kaç gün kala İslam inkılabı rehberi Ayetullah Uzma Seyyid Ali Hamaney'in sitesinin yeni fetvaları bölümünden oruçla ilgili yeni fetvalarını siz okuyucularımızla paylaşıyoruz.
Hilali görme
Gün içinde ramazan ayının girdiğini
fark etmek
Soru: Eğer öğleden önce ramazan
ayının ilk günü olduğu ilan edilirse, o günün orucunun hükmü nadir?
Cevap: Eğer orucu batıl edecek bir
şey yapmamışsa ihtiyatı vacip gereği oruca niyetlenip o günün orucunu tutmalı
ve daha sonra o günün orucunu kaza etmelidir. Ama orucu bozacak şeylerden
birisini yapmışsao günün orucu
batıldır, ama (ramazan ayının hürmetini korumak için) akşam ezanına kadar orucu
batıl eden şeylerden uzak durması gerekir ve ramazan ayından sonrada bu günün
orucunu kaza etmelidir.
Ramazan ayının başlangıcını bilme
yolları
Soru: Eğer bir kaç adil şahıs iki
adil insanın ayı gördüklerine şahitlik ederlerse buna dayanarak ramazan ayının
ilk günü veya bayram günü olduğu kanısına varılabilir mi?
Cevap: Hayır, iki adil kişinin ayı
gördüklerine dair bizzat şahsın kensine şahitlik etmeleri gerekir ve eğer ayı
gören başka birisinden naklederlerse yeterli değildir. Elbette onların bu
sözlerinden itminan hasıl olursa ayın ilk gününün belirlenmesi için yeterlidir.
Ayın görüldüğünü bilme şekli
Soru: Eğer bir grup insanın
sözlerinden dolayı yarının bayram olacağına ihtimal verirsek yarın oruç tutabilir
miyiz?
Cevap: İnsan yarının bayram olduğuna
mutmain olmadığı sürece orucunu iftar edemez.
Ufukların bir olmasındaki ölçü
Soru: Aynı ufukta olmaktan maksat
nedir ve hangi bölgelerin ufuku birdir?
Cevap: Aynı ufukta olmaktan maksat,
ayın görülüp görülmeme ihtimali açısından aynı konumda olan şehirlerdir.
Güneş batmadan
hilalin görülmesi
Soru: İsveç gibi bazı ülkelerde
güneşin batışından sonra yeni ayın görülebilmesi bazen iran gibi ülkelerde ayın
görülmesinden iki üç gün sonra mümkün oluyor; çünkü bu bölgelerde ay güneşten
önce batmaktadır. Bu durumda adı geçen bölgelerde güneş batmadan ayın görülmesi
şevval ayının başladığını ıspat etmek için yeterli midir?
Cevap: Güneş batmadan önce ayın
görülmesi bir sonraki günde yeni ayın başladığını ıspat etmek için yeterlidir.
Taklit
merciileri bayram gününde ihtilafa düştüklerinde mükellefin görevi
Soru: Eğer taklit merciileri bayram
günü hakkında ihtilafa düşerlerse mükellefin görevi nedir? Acaba her mükellef
kendi taklit merciinin görüşüne mi uymalıdır?
Cevap: Ayın ilk gününün
belirlenmesinde taklit söz konusu değildir. Dolayısıyla bir taklit merciinin
ayın ilk gününü ilan etmesi eğer mükellefte itminan hasıl olmasına neden olursa
o günün orucunu yemelidir, ama şüphe ederse o günün orucunu tutması gerekir.
Orucu Batıl Eden Şeyler
Yemek İçmek
Diş ve diş eti
kanı
Soru: Acaba ramazan ayında ağızdan
ve diş etlerinden kan gelirse, ağızın içini yıkamak gerekir mi?
Cevap: O kanı yutmak caiz değildir
ve eğer oruçluyken bilerek o kanı yutarsa haram yoldan orucunu bozmuş hükmüne
girer. Elbette ağızın içini yıkamak şart değildir.
Bilmeden iftar
etmenin hükmü
Soru: Eğer oruçlu birisi unutarak
bir şey yerse onu uyarmak gerekir mi?
Cevap: Hayır, onu uyarmak gerekmez.
Gargara
yapılırken suyun yutulmasının hükmü
Soru: Oruçluyken gargara yapmanın
hükmü nedir?
Cevap: Eğer gargara yaparken su
boğaza kaçarsa oruç batıl olur.
Oruçluyken
sakız çiyneme
Soru: Oruçluyken sakız ve kündür
çiğnemenin hükmü nedir?
Cevap: Eğer boğaza bir şey kaçmazsa
sakızın sakıncası yoktur, ama kündür orucu batıl eder.
Oruçluyken diş
macunuyla dişleri fırçalama
Soru: Acaba oruçluyken diş macunuyla
dişleri fırçalamak sakıncalı mıdır?
Cevap: Sakıncası yoktur, ama diş
macunuyla karışmış ağız suyunun boğaza kaçmamasına dikkat edilmelidir.
Oruçluyken
serum takdırma
Soru: Ramazan ayında serum
taktırmanın hükmü nedir?
Cevap: İhtiyatı vacip gereği serum
taktırmaktan sakınmanız gerekir; ister bu serumun besleyici özelliği olsun ve
isterse sadece ilaç ünvanıyla kullanılmış olsun.
Oruçluyken diş
ipi kullanma
Soru: Floroit ve nene tadı üzerinde
olan diş iplerini oruçluyken kullanmanın hükmü nedir?
Cevap: Eğer ağız suyu yutulmazsa
sakıncası yoktur.
Ramazan ayında
bir ilacı devamlı kullanmaya mecbur olmak
Soru: Eğer birisi hasta olursa ve doktorun
desturuyla gün içerisinde üç kez bir hapı içmesi gerekirse, oruç tutabilir mi?
Cevap: Oruç tutamaz.
Oruçluyken aşı
yaptırma
Soru: Oruçlu iken hepatit aşısı
yaptırmanın hükmü nedir? Acaba orucu batıl eder mi?
Cevap: Eğer bu aşı kasa yapılıyorsa
sakıncası yoktur.
Oruç ve ağız
kanaması
Soru: Ben dün dişime dolgu yaptırdım
ve bugün oruç olduğum halde ağzımda biraz kanama oldu. Acaba bunun hükmü nedir?
Ağızdaki kanla karışmış olan tükürüğü yutmak caiz midir ve bu halde ne yapmak
gerekir? Orucun hükmü nedir?
Cevap: Eğer gelen kan tükürükte
kaybolup gidecek kadar azsa paktır ve onu yutmanın sakıncası yoktur.
Cenabet ve İstimna
Ramazan ayında
fecirden sonra cenabet olmak
Soru: Ramazan ayında sabah
namazından sonra cenabet olursam ne yapmam gerekir?
Cevap: Orucunuz sahihtir ve öğle
namazı için cenabet guslü almanız gerekir.
Sabah ezanına
kadar bilerek cenabet guslünü geciktirmek
Soru: Acaba sabah ezanından önce
uykudan cenabetli şekilde uyanan birisi bilerek gusülü geciktirip, gusül yerine
teyemmüm yapabilir mi?
Cevap: Eğer vakit daralıncaya kadar
gusülü geciktirirse günah işlemiştir. Bu durumda sabah ezanından önce teyemmüm
etmelidir ve orucu sahihtir.
Oruç halinde
kadın erkek ilişkileri
Soru: Ben oruç tutamıyorum, acaba
oruçlu olan eşimle cinsel ilişkiye girebilir miyim?
Cevap: Hayır caiz değildir.
Oruçluyken
cenabet olma
Soru: Eğer oruçlu birisi ramazan
ayında sabah namazından sonra veya öğle namazından sonra uyur ve elinde olmadan
uykuda cenabet olursa vazifesi nedir?Acaba bu şahsın orucu batıl olur mu?
Cevap: Orucu sahihtir.
Ramazan ayında
fecirden sonra cenabet olmak
Soru: Ramazan ayında sabah
namazından sonra cenabet olursam ne yapmam gerekir?
Cevap: Orucunuz sahihtir ve öğle
namazı için cenabet guslü almanız gerekir.
Süt veren
kadının orucu
Soru- Süt veren kadının vazifesi
nedir?
Cevap: Eğer oruç tutmak sütün
azalmasına neden olur ya kendisinin rahatsız olmasına sebep olur veya kendisine
zararı olursa ona oruç tutmak vacip değildir. Birinci durumda her gün için
fakire bir mud (yaklaşık 750 gram) yiyecek vermesi gerekir, ama ikinci durumda
bu işi yapmak ihtiyatı vacip gereğidir. Elbette her halükarda bu oruçları
sonradan kaza etmesi gerekir.
Böbrek
hastalığı olan hastanın orucu
Soru: Böbreklerim taş ürettiğinden
uzman doktorun tavsiyesine göre oruç tutmamam gerekiyor, ama oruçlarımı bozmaya
gönlüm varmıyor. Eğer bir veya üç kere üç bardak su içsem sorunun halloluyor.
Bu durumu göz önünde bulundurarak orucumu tutmaya devam edebilir miyim?
Cevap: Eğer böbrek hastalığını
önlemenin yolu gün boyu su ve diğer sıvı içecekleri tüketmekse, oruç tutmak
size vacip olmadığı gibi caiz de değildir. Su içtiğiniz takdirde de orucunuz
batıldır.
Orucu Terk Etmek veya Batıl Etmek
Orucu bilerek
yemek
Soru: Bilerek orucunu yiyenin
vazifesi nedir?
Cevap: Tutmadığı miktarda ki
oruçlarını kaza etmeli ve buna ilave olarak her gün için keffare vermelidir.
Yani her gün için ya altmış gün oruç tutmalı ya altmış fakiri doyurmalı veya
her bir fakire yaklaşık 750 gram yiyecek vermelidir.(Bu yiyecek buğday, arpa
veya benzeri bir şey olabilir)
Buluğun ilk
yıllarında tutulmayan oruçların hükmü
Soru: Buluğun ilk yıllarında yerine
getiremediğin oruçları kaza ettikten sonra keffarede gerekir mi?
Cevap: Tutamadığınız oruçları kaza
etmelisiniz. Eğer oruçları bilerek tutmamışsanız kazaya ilave olarak, hergün
için keffarede vermeniz gerekir. Yani her gün için ya altmış gün için tutmalı
ya altmış fakiri doyurmalı veya herbir fakire yaklaşık 750 gram yiyecek
vermelidir.(Bu yiyecek buğday, arpa veya benzeri bir şey olabilir)
Sünnet orucu
batıl etme
Soru: Acaba sünnet orucu batıl etmek
caiz midir?
Cevap: Evet, sakıncası yoktur; ama
öğleden sonra olursa mekruhtur.
Ramazan Orucunu
Yeme
Soru:Acaba futbol maçı olduğundan dolayı aşırı
susuzluk ve açlık çekmemek için oruç yenebilir mi?
Cevap: Dediğiniz şey orucu yemeyi
caiz etmez.
Kaza Orucu
Ramazanda
yolculuk
Soru: Acaba ramazan ayında yolculuk
yapan kazaya ilave olarak keffarede vermeli midir?
Cevap: Hayır, sadece oruçların
kazası vaciptir. Elbette bu kazaları bir dahaki ramazana kadar tutmazsa
geciktirmeden dolayı her gün için yaklaşık olarak 750 gram yiyecek keffare
olarak vermelidir.
Soru: Ramazan ayında oruçtan kaçmak
için yolculuk yapılabilir mi?
Cevap: Oruçtan kaçmak için dahi olsa
ramazan ayında yolculuk yapmanın sakıncası yoktur; ama bu iş ramazanın yirmi
üçünden önce mekruhtur.
Kaza ve keffare
arasındaki tertip
Soru: Acaba ramazan ayının kazası ve
keffaresi ard arda mı yapılmalıdır?
Cevap: Kaza oruçlarının ard arda
yerine getirilmesi şart değildir. Ancak keffarede eğer mükellef iki ay peş peşe
oruç tutma kararı alırsa bu orucun otuzbir gününü peş peşe tutması gerekir.
Orucun
kazasında gevşek davranma
Soru: Oruçlarının kazasını yerine
getirmede gevşek davranan birisi, şu anda da hasta olduğu için kazalarını yerine
getirememektedir. Bu şahsın vazifesi nedir?
Cevap: Eğer oruçların kazasını
yerine getirmede gevşek davranmışsa ve şu anda da önümüzdeki ramazana kadar
hastalığından dolayı oruç tutamayacaksa, her gün için kazaya ilave olarak
yaklaşık 750 gram yiyecek keffare olarak vermelidir.
Kaza orucunu
batıl etmek
Soru: Kaza orucu tutan birisi
herhangi bir nedenden dolayı orucunu batıl edebilir mi?
Cevap: Eğer öğleden önce olursa
sakıncası yoktur, ama öğleden sonra caiz değildir ve kim öğleden sonra kaza
orucunu bozarsa keffare vermesi gerekir. Keffaresi on fakire her birine 750
gram yiyecek verecek şekilde keffare vermektir ve eğer yiyecek veremiyorsa üç
gün oruç tutmalıdır.
Zimmette olan
oruç
Soru: Kaza orucu olup olmadığını
bilmeyen birisi, zimmemde olan oruç (ma fi zimme) niyetiyle oruç tutabilri mi?
Yani şu niyetle tutsa ki eğer boynumda kaza orucu varsa onun yerine geçsin ve
eğer yoksa sünnet orucu yerine geçsin?
Cevap: Evet, bu niyetle kaza
tutabilirsin.
Babanın kaza
orucunda şüphe etme
Soru: Babamın bir kaç yıl oruç
kazası vardı, ama onları kaza edip etmediğini bilmiyorum. Bu meseleyle ilgili
herhangi bir vasiyete de bulunmadı. Bu durumda evin büyük oğlunun vazifesi
nedir?
Cevap: Eğer büyük oğlan babasının
oruç kazası olduğuna yakini varsa onları kaza etmelidir.
Babanın
mirasından onun kaza oruçlarını tutturmak için birini kiralama
Soru: Eğer büyük oğul, ölmüş
babasının oruçlarını tutturmak isterse bunun için babanın bırakmış olduğu
mirastan kullanabilir mi?
Cevap: Hayır, büyük oğlan babasının
oruçlarını kendisi kaza etmeli veya kendi malını kullanarak birisini bu işi
yapması için kiralamalıdır. Eğer baba vasiyet etmemişse bu iş için babanın
bıraktığı mirastan kullanma hakkına sahip değildir.
Kendisininyada babasının kaza orucunu tutmak durumunda
kalan şahsın hükmü
Soru: Hem kendisi kaza orucu olan ve
hemde ölmüş babasının kaza orucu boynunda olan birisi önce hangisini yerine
getirmelidir?
Cevap: Her ikiside vacip olduğundan,
onlar arasında belli bir sıra söz konusu değildir.
Kız için
babanın oruçlarının kazası
Soru: Eğer babanın sadece kız çocuğu
olursa, ölümünden sonra büyük kızın babasının oruçlarını kaza etmesi gerekir
mi?
Cevap: Hayır, vacip değildir.
Birkaç yıl oruç
tutmayan hastanın vazifesi
Soru: Birkaç yıl hasta olduğundan
dolayı oruç tutamayan şahsın vazifesi nedir?
Cevap: İyileştiği yıl bir sonraki
ramazana kadar kaza etmek için vakti varsa tutamadığı son ramazan ayının oruçlarını
kaza etmelidir. Ancak geçmiş yılların oruçlarını kaza etmesi şart değildir ve
sadece her gün için 750 gram yiyecek bir fakire vermelidir.
Buluğ
alametlerini bilmeme
Soru: Ben ondört yaşından önce
cenabet oluyordum ve cenabet olmanın buluğ alameti olduğunu bilmiyordum.
Dolayısıyla onbeş yaşına kadar oruç tutmadım. Acaba bu oruçları kaza etsem
yeterli midir, yoksa keffarede mi vermem gerekir?
Cevap: Oruçların kazası vaciptir ve
eğer kasir cahilse keffare gerekmez. (Kasir cahil, bir hükmü bilmeyen ve bilme
imkanı olmayan şahsa denir. Mütercim)
Orucun Keffaresi
Orucun
keffaresini yerine getirme şekli
Soru: Acaba orucun keffaresi hemen
mi yerine getirilmelidir, yoksa zaman içerisinde yavaş yavaş yerine
getirilebilir mi?
Cevap: Keffareyi vermek mali açıdan da
vacip oruç açısından da acele etmeği gerektirmez ve onu yerine getirmek için
gelecekte de fırsatınız vardır. Ancak erteleme bizi bu meseleden gafil
etmemelidir.
Bilerek iftar
etmenin keffaresiyle hastalıktan dolayı iftar etmenin keffaresi arasındaki fark
Soru: Acaba orucu bilerek bozanla
hastalığından dolayı bozanın keffareleri arasında fark var mıdır?
Cevap: Evet, iki açıdan bir
birlerinden farklıdırlar:1- miktar açısından, 2- kullanıldığı yer açısından.
Bilerek bozulan orucun keffaresinde
her gün için 60 fakir doyurulmalı (yada herbir fakire yaklaşık 750 gram yiyecek
verilmeli) veya hergün için 60 gün oruç tutulmalıdır. Ama hastalıktan dolayı
verilen keffarede eğer hastalık bir sonraki ramazana kadar devam ederse, hergün
için yaklaşık 750 gram yiyecek fakire verilmelidir.
Bilerek bozulan orucun keffaresinde
eğer 60 fakire ulaşmak mümkünse her fakire 750 gram yiyecekten fazla veremez.
Ama hastalıktan kaynaklanan keffarede bu şart değildir.
Orucu
geciktirmenin keffaresi
Soru: Boynunda oruç keffaresi olan
birisi onu geciktirebilir mi?
Cevap: Evet, keffarenin hemen
ödenmesi gerekmez. Ancak onu ödemede tenbellik edilmemelidir.
Soru: Eğer birisi orucun keffaresini
bir kaç yıl geciktirirse, bu keffare miktarında artış olur mu?
Cevap: Hayır, onda bir artış olmaz.
Oruç
keffaresinin kullanılması
Soru: Acaba orucun keffaresini,
nafakası bize vacip olan birisine verebilir miyiz?
Cevap: Orucun keffaresini nafakası
size vacip olan birisine veremezsiniz, ama onu akrabalara vermenin sakıncası
yoktur.
Oruç
keffaresini seyide vermek
Soru: Acaba seyit olmayan birisi
seyide oruç keffaresi verebilir mi?
Cevap: Evet, vermesinin sakıncası
yoktur; ama seyide vermemesi (ihtiyatı müstehap) daha iyidir.
Keffarenin
kültürel faliyetlerde kullanılması
Soru: Acaba oruç keffaresini
kültürel faaliyetlerde ve evlilik gibi işlerde kullanabilir miyiz?
Cevap: Hayır, bu gibi işlerde
keffareyi kullanmak caiz değildir. Keffareyle fakirlerin doyurulması gerekir.
Başkası
tarafından geçimi sağlanan birisinin orucunun keffaresi
Soru: Eğer birisi çocukken babasının
evinde boynuna oruç keffaresi gelirse, bu keffareyi vermek kimin vazifesidir?
Cevap: Buluğa ermemiş çocuğa keffare
vacip olmaz ve eğer buluğa erdikten sonra keffare boynuna gelmişse bunu
kendisinin ödemesi gerekir, ama keffareyi acilen vermek gerekmez.
Kaza orucu
olduğu halde adak orucu tutma
Soru: Boynunda ramazan orucu kazası
olan birisi oruç adak adayabilir mi?
Cevap: Eğer adak orucunu kaza
orucunu tuttuktan sonra yerine getirmeğe niyet ederse, yapmış olduğu adak
sahihtir.
Çocuk emiziren
kadının orucunun keffaresi
Soru: Çocuk emziren bir kadına, oruç
zararlı olduğundan dolayı orucunu tutmazsa daha sonra bu kadının keffarede mi
vermesi gerekir?
Cevap: Orucunu yediği hergün için
yaklaşık 750 gram yiyecek (buğday, ekmek, pirinç ve benzeri) fakire vermeli ve
oruçlarıda kaza etmelidir.
Orucu bozan
şeyleri bilmeme
Soru: Eğer birisi bir şeyin orucu
bozduğunu bilmediğinden dolayı onu yaparsa, bu durumun hükmü nedir?
Cevap: Orucunu kaza etmelidir, ama
keffare vermesi gerekmez. Elbette bu şer’i meseleyi öğrenmede tenbellik etmişse
keffarede vermesi gerekir.
Sünnet Oruç
On Gün İkamet
Edilecek YereÖğleden Sonra Varmak
Soru:Eğer bir yere on gün kalmak üzere yolculuk
yaparsam ve öğleden sonra oraya varırsam o günün orucunu tutabilir miyim?
Cevap:o günün orucu sahih değildir ve o gün oruç
tutabilmek için öğleden önce oraya varmanız gerekir.
Kaza orucu
olanın sünnet oruç tutması
Soru: Boynuda kaza orucu olan birisi
sünnet oruç tutabilir mi?
Cevap: Boynunda kaza orucu olan
birisi sünnet oruç tutamaz.
Yolcunun sünnet
oruç tutması
Soru: Acaba yolcu sünnet oruç
tutabilir mi?
Cevap: Hayır, yolculukta sünnet oruç
tutmak caiz değildir. Sadece Medine şehrinde yolcular hacetlerini elde
edebilmek için üç gün sünnet oruç tutabilirler. Elbette oruç tutulan bu
günlerin çarşamba, perşembe ve Cuma günleri olması gerekir.
Oruca niyet etme zamanı
Soru: Oruca
niyet etmenin başlangıç ve sonu normalda ne zamandır?
Cevap: Ramazan orucu ve adakla
belirlenimiş muayyen orucun niyetinin vakti akşam
ezanından sabah ezanına kadardır,
ama vakti muayyen olmayan oruçların (kaza orucu ve
mutlak adak orucu gibi) niyet vakti
akşam namazından bir sonraki günün öğlesine kadardır.
Sünnet orucunun niyet vakti akşam ezanından
bir sonraki günün akşamına niyet edecek vakit
kalıncaya kadardır.
Oruca niyet
etme şekli
Soru: Ramazan ayında hergün için
ayrı ayrı niyet mi etmek gerekir, yoksa ayın başında bir kez niyet etmek yeter
mi?
Cevap:Eğer ramazan ayının ilk
gecesinde bütün ayı oruç tutmağa niyet ederse yeterlidir. Ancak her akşam
yarının orucunu tutmağa niyet etmek daha iyidir (ihtiyatı müstehap).
Kiralık orucun
zamanı ve şekli
Soru: Eğer birisi kiralık oruç
tutmağı kabul ederse onu tutmak için acele etmesi gerekir mi? Ayrıca bazı
sebeplerden dolayı o orucun tamamını tutamazsa, acaba kalan kısmını başka
birisine tutturabilir mi?
Cevap: Eğer sizi oruç için kiralayan
bir vakit belirlemişse veya acele tutulması gerektiğini ima etmişse, belirlenen
vaktin geçirilmemesi gerekir. Ancak böyle bir vakit bilirleme olmamışsa onu
geciktirmenin sakıncası yoktur. Elbette bu geciktirme ihmal derecesine
ulaşmamalıdır. Ayrıca bu orucun bir kısmını başkasına tutturmak istiyorsa
kendisini kiralayanın izniyle bu işi yapmalıdır.
Allah'a emanet olun...