Hz.ibrahimin yöntemi/kurana göre gönülle aklin iliskisi

[gulistan_2]

Kuran-i keim, gönül yoluyla akil yolunu birbirine bagladigi ve ilmi amel köprüsünün basi bildgi icin peygamberlerin ilmi uygulamasiniv ayni sekildem üteelli hakimlerin sahici yolunu böyle ortaya getirmektedir. onlar ilmi amelle ic ice ögretmetedirler. örnek olarak Halil ibrahim (a), tevhidi meseleler; ortaya koymak icin ciktiginda söyle buyurmaktadir:

"gece basinca yildiz gördü; iste bu benim Rabbim dedi. batinca batanlari sevmem dedi" (enam 76)

O, göge bakip bir yildizin dogmus oldugunu gördügü zaman "bu benim Rabbim" demis, fakat o yildiz batip kaybounca da"ben yildizi Rab olarak kabul etmiyorum" demistir. Ay dogdgunda da ayni sekilde "bu benim Rabbimdir" demis, fakat ay batinca da "ben batanlari sevmem" demistir.

Hz.ibraiim-i halilin milleti, o kadar resmiyet kazanmistir ki kuran bizi, onun milletini ögrenmye ve tanimaya cagirmaktadir:

"..babaniz ibrahimin milleti daha önce ve bunda, peygamberin size sahid olmasi, sizin de insanlara sahit olmaniz icin size müslüman adni veren O'dur" (hac 78)

O hazret, tevhidi ortaya koyup sirki reddederken teorik akil yürütme yerine basar yolunu, gönül yolunu gösteriyor. ise delil yoluyla girmiyor ve

"yildiz, hareket ettigi, müteharrik (hareket eden) muharrik (hareket ettirici) istedigi icin müteharrik Rab olmaz; dolayisiyla Rab onun müharrikidir"

buyurmuyor. hareket delili, hudus delili, imkan delii vb. hep bir dizi teorik düsücelerdir.

[gulistan_2]

Ynt: Hz.ibrahimin yöntemi/kurana göre gönülle aklin iliskisi

Hz.ibrahimin yöntemi:

görüs sahibi filozoflar, bilgeler, kelamcilar, arastirmaci tefsirciler, kuranin mübarek enam suresinde genis larak ele alinan hz.ibrahimin kilavuzlugunu, onun yöntemini bir sekilde tefsir etmislerdir. bailari söyle demislerdir: hz. ibrahimin maksadi, burhan delilini getirmektir. yani yildiz, ay ve günes, mümkin varliklar olduklari ve mümkin de vacibe muhtac oldugu icin onlar vacib degillerdir.

bazilari ise söyle demislerdir: o hazretin maksadi, hudus delilidir: bunlar hadis olduklari icin muhdis istemektedirler

diger bazilari ise, hz. ibrahimi amacinin hareket delili araciligiyla akil yürütmek (istidlal) oldugunu söylemislerdir. buna göre yildiz, ay ve günes, müteharrik olduklari icin muharrik istemektedirler.

bazilari da ibrahim (a) yöntemini nizam deliline tatbik etmislerdir. onlara göre bu günes, ay ve yildizin muntazaman seyr etmeleri, nazim (düzen ve nizam koyan) varliga delildir.

bütün bu delillerin her biri kendi ölcüsünde makbuldür ve teveccüh konusudur. fakat ayetin zahiri onlardan hicbiriyle uyusmamaktadir.

ayetin amaci, halil ibrahim, ben batip gidenleri sevmem diyor. yani Allah, sevilen (mahbub) olsun. batip kaybolan sey ise sevilen degildir. dolayisiyla batmaya mahkum olan sey, Rab degildir. günes ve ayin Rab olmamasi, onlarm ümkin'ül-vucud lduklari icin degil, aksine sevilen olmdiklari icindir.

burada delilin orta sinirina sevgiyi koymustur. sevgi ise aklin isi degil, aksine gönlün isidir. hz. ibrahm, bu yüzden halilu'r-Rahman olmustur. o sevgi yoluyla tanimistir Allahi, fikir yoluyla degil. O, allahi fikirle degil, zikir ve ilgiyle bulmustur.

Akli kitaplarda asla bu tür sözler gündeme gelmez: insanin "ben batip kaybolani sevmem, ben artik O'nu severim" sözleri akilci kitaplarda yer almaz. nur kitabi olan Kuran, gönül yolunu akil yoluyla bagdastirmis ve uzlastirmistir. bu nedenle Kuranin en seckin dini marifet olan Allahsinaslikla (tevhid), gönül yoluyla fikir yolunu meczettigini ve öylece ögrettigini görüyoruz

(celal ve cemal aynasinda kadin, irfanda kadin bölümü, cevadi amuli)

[Elmeddin er-Rafizi]

Ynt: Hz.ibrahimin yöntemi/kurana göre gönülle aklin iliskisi

Allah razı olsun kardeşim, çok güzel bir konu