İMAMET
Şiâ açısından usul-u din ve İslam’ın temel ilkelerinden dördüncüsü İmamet’dir. İmam kelimesi arapça bir kelime olup, sözlükte de önder ve öncü anlamına gelmektedir. Ama istilah da ve İslam’a öz genel bir deyimle müslümanların liderine söylenmektedir. Şiâ ya göre İslam ümmetine peygamberlerden sonra imamlık yapacak, olan kişi masum olmalıdır ve masum, İmamdan maksad, günahdan uzak uzak ve peygamberin yerinde her hususda oturmağa layık olan bir şahsiyetdir. Ve aralarında olan farkı, peygamberle vahyin gelmesi, İmama ise, vahyin gelmesi, ve peygamber olmayışıdır. Oysa İmam peygamberin dininin koruyucusudur. Ümmete hak yolu göstermek için bir ışık ve, zamanın insanlarına tüm faziletlerce en üstün olanıdır.
İmametin önemi ve Usul-u dinden olması İmamet görevi ve konusunun önemi aşağıda zikr olunan ayeti kerimiyle açıklığa kavuşmaktadır. Allah’u teala şöyle buyuruyor:
“ Peygamber, Rabbinden sana indirilen mesajı ( Hz. Ali (a.s)ın hilafetini) ilet eğer bunu yapmazsan, onun elçisi olma görevini yerine getirmemiş olursun. Allah seni insanlardan korur."
Ehli sünnet alimlerininde tadik ettiği gibi bu ayet, Gadir-i Humda Hz. Ali (a.s)’ın hilafeti hakkında inmiştir. Örnek olarak ehli sünnetin büyük mufesir ve tarihcisi hafız Ebu Cafer Muhammed b. Ceriri Taberinin sözünü nakl ediyoruz.
Bu ayet Gadiri Humda indikten sonra Peygamberi ekrem(s.a.a) şöyle buyurdu: Cebrail, burada durup bütün hacılara Ebu Talip oğlu Ali (a.s)ın benim, kardeşim vasim, Halifem ve benden sonra imam olduğunu duyurmam için Allah tarafından emir getirdi. O ana kadar İslamın hemen hemen tüm hükümleri beyan olunmuştu. Zikr edilen ayeti kelime diğer hükümlerin tamamlayıcısı olmaktadır. Yani peygamber tarafıdan Hz. Ali nin hilafeti beyanı, İslam nimetinin kemali ve tamamlanması anlamını taşımaktadır. Aynen Hazret tarafından hilafet konusu üretilmediği takdirde “Nübüvvet ve Risalet görevi yerine gelmemiştir.” Anlamı sözkonusu olmuştur. İşte bu özellikler imamet konusunun önemini ve islamın temel ilkelertinden biri olduğunu ortaya koymaktadır ehli beyt imamlarınca bize ulaşan bir çok sahih hadislerde imamet konusunun dini esas meselelerinden olduğu beyan olunmuştur. İmam Rıza (a.s) zamanının halifesi Memun tarafından Medine’den horasan’a hicret etmeğe mecbur edildiğinde, imam horasana girmeden, nişabur isminde bir şehre varıyorlar, İmamı karşılayan Ehli (beyt dostları Hazret’den hadis beyan etmelerini istiyorlar. Orada İmam beyan edeceği hadisin senedini atalarına sırasıyla nisbet vererek Resulullah (s.a.a) istinad ediyor ve şöyle buyuruyor: Allah’ın Resulü (s.a.a) şöyle buyurdular: Cebrail’den işittim ki Allah-u Teala şöyle buyuruyor:
“Lailahe illellah (tevhid) benim kalemdir, kim o kaleye girerse (ihlasla birliğime şehadet getirirse) azabımdan kurtulmuştur."
İmam bu hadisi beyan ettikten sonra bir az yürüdüler, tekrar halka dönüp şöyle buyurdular: Tevhid’in şartları vardır, ve ben de tevhid’in şartlarındanım.
İmam Rıza (a.s) Tevhitle İmamet arasında olan önemli bir bağlantıyı, ve imametsiz tevhidin hiçbir zaman, bir tevhit toplumuna dönüşemeyeceğini açık bir dille beyan etmektedir. Dolayısıyla şialar, ümmetin maddi ve manevi alanda önderliğini yürütebilecek makamın ancak günahlardan ayrı olma sıfatıyla süslenmiş olan bir makam olabileceğini vurgulayarak o makamı (imameti) İslam’ın esas meselelerinden saymaktadırlar. Ve peygamberimizden sonra onun yerine geçebilecek makama (imamete) ancak Allah’ın irade ettikleri kişiler gelebilir görüşünü savunmaktadırlar. Nitekim Hz. İbrahim, İmamet makamına eriştikten sonra, Allah’tan kendi soyu için imamet makamını istediğinde Allah-u Teala cevaben şöyle buyuruyor:
“Senin soyundan olan zalimler benim ahdime (imametime) erişemez."
Şia mezhebine mansub olanlar şuna inanıyor: Nas üzerine (Allah ve Resulü’nün emri icabı) Peygamber efendimizden sora ümmetin zahiri ve batini hidayetini üstlenen ve nübüvvetin özü olan imamet makamına ancak, Kur’an-ı Kerimin Ahzab suresi 33. Ayeti kerimesinde Allah’ın
“Ey Ehli Beyt Allah sizden her türlü günah ve kusuru gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor” hitabına muhatab olan, Ehli Bey layıktır. Ve yine diğer bir hadiste İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur.
“İmamet dinin yularıdır, Müslümanların düzeni, dünyanın islahı ve muminlerin izzetidir. İmamet İslam’ın gelişen kökü, yücelen dalıdır. İmam ile namaz, zekat, oruç, hac tamamlanır İmam ile zekat ve sadakalar çoğalır, İmam ile hadlar ve hükümler uygulanır ve sınırlar korunur."
Peygamber-i Ekrem (s.a.a)’in kızı ve imamlar annesi Hz. Fatime (s.a) imametin önemiyle ilgili şöyle buyurmaktadır:
“Allah bize itaati, halkın düzene girmesi için farz kıldı. İmametimizi tefrikadan korumak için koydu."
Şiâ açısından usul-u din ve İslam’ın temel ilkelerinden dördüncüsü İmamet’dir. İmam kelimesi arapça bir kelime olup, sözlükte de önder ve öncü anlamına gelmektedir. Ama istilah da ve İslam’a öz genel bir deyimle müslümanların liderine söylenmektedir. Şiâ ya göre İslam ümmetine peygamberlerden sonra imamlık yapacak, olan kişi masum olmalıdır ve masum, İmamdan maksad, günahdan uzak uzak ve peygamberin yerinde her hususda oturmağa layık olan bir şahsiyetdir. Ve aralarında olan farkı, peygamberle vahyin gelmesi, İmama ise, vahyin gelmesi, ve peygamber olmayışıdır. Oysa İmam peygamberin dininin koruyucusudur. Ümmete hak yolu göstermek için bir ışık ve, zamanın insanlarına tüm faziletlerce en üstün olanıdır.
İmametin önemi ve Usul-u dinden olması İmamet görevi ve konusunun önemi aşağıda zikr olunan ayeti kerimiyle açıklığa kavuşmaktadır. Allah’u teala şöyle buyuruyor:
“ Peygamber, Rabbinden sana indirilen mesajı ( Hz. Ali (a.s)ın hilafetini) ilet eğer bunu yapmazsan, onun elçisi olma görevini yerine getirmemiş olursun. Allah seni insanlardan korur."
Ehli sünnet alimlerininde tadik ettiği gibi bu ayet, Gadir-i Humda Hz. Ali (a.s)’ın hilafeti hakkında inmiştir. Örnek olarak ehli sünnetin büyük mufesir ve tarihcisi hafız Ebu Cafer Muhammed b. Ceriri Taberinin sözünü nakl ediyoruz.
Bu ayet Gadiri Humda indikten sonra Peygamberi ekrem(s.a.a) şöyle buyurdu: Cebrail, burada durup bütün hacılara Ebu Talip oğlu Ali (a.s)ın benim, kardeşim vasim, Halifem ve benden sonra imam olduğunu duyurmam için Allah tarafından emir getirdi. O ana kadar İslamın hemen hemen tüm hükümleri beyan olunmuştu. Zikr edilen ayeti kelime diğer hükümlerin tamamlayıcısı olmaktadır. Yani peygamber tarafıdan Hz. Ali nin hilafeti beyanı, İslam nimetinin kemali ve tamamlanması anlamını taşımaktadır. Aynen Hazret tarafından hilafet konusu üretilmediği takdirde “Nübüvvet ve Risalet görevi yerine gelmemiştir.” Anlamı sözkonusu olmuştur. İşte bu özellikler imamet konusunun önemini ve islamın temel ilkelertinden biri olduğunu ortaya koymaktadır ehli beyt imamlarınca bize ulaşan bir çok sahih hadislerde imamet konusunun dini esas meselelerinden olduğu beyan olunmuştur. İmam Rıza (a.s) zamanının halifesi Memun tarafından Medine’den horasan’a hicret etmeğe mecbur edildiğinde, imam horasana girmeden, nişabur isminde bir şehre varıyorlar, İmamı karşılayan Ehli (beyt dostları Hazret’den hadis beyan etmelerini istiyorlar. Orada İmam beyan edeceği hadisin senedini atalarına sırasıyla nisbet vererek Resulullah (s.a.a) istinad ediyor ve şöyle buyuruyor: Allah’ın Resulü (s.a.a) şöyle buyurdular: Cebrail’den işittim ki Allah-u Teala şöyle buyuruyor:
“Lailahe illellah (tevhid) benim kalemdir, kim o kaleye girerse (ihlasla birliğime şehadet getirirse) azabımdan kurtulmuştur."
İmam bu hadisi beyan ettikten sonra bir az yürüdüler, tekrar halka dönüp şöyle buyurdular: Tevhid’in şartları vardır, ve ben de tevhid’in şartlarındanım.
İmam Rıza (a.s) Tevhitle İmamet arasında olan önemli bir bağlantıyı, ve imametsiz tevhidin hiçbir zaman, bir tevhit toplumuna dönüşemeyeceğini açık bir dille beyan etmektedir. Dolayısıyla şialar, ümmetin maddi ve manevi alanda önderliğini yürütebilecek makamın ancak günahlardan ayrı olma sıfatıyla süslenmiş olan bir makam olabileceğini vurgulayarak o makamı (imameti) İslam’ın esas meselelerinden saymaktadırlar. Ve peygamberimizden sonra onun yerine geçebilecek makama (imamete) ancak Allah’ın irade ettikleri kişiler gelebilir görüşünü savunmaktadırlar. Nitekim Hz. İbrahim, İmamet makamına eriştikten sonra, Allah’tan kendi soyu için imamet makamını istediğinde Allah-u Teala cevaben şöyle buyuruyor:
“Senin soyundan olan zalimler benim ahdime (imametime) erişemez."
Şia mezhebine mansub olanlar şuna inanıyor: Nas üzerine (Allah ve Resulü’nün emri icabı) Peygamber efendimizden sora ümmetin zahiri ve batini hidayetini üstlenen ve nübüvvetin özü olan imamet makamına ancak, Kur’an-ı Kerimin Ahzab suresi 33. Ayeti kerimesinde Allah’ın
“Ey Ehli Beyt Allah sizden her türlü günah ve kusuru gidermek ve sizi tertemiz yapmak istiyor” hitabına muhatab olan, Ehli Bey layıktır. Ve yine diğer bir hadiste İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur.
“İmamet dinin yularıdır, Müslümanların düzeni, dünyanın islahı ve muminlerin izzetidir. İmamet İslam’ın gelişen kökü, yücelen dalıdır. İmam ile namaz, zekat, oruç, hac tamamlanır İmam ile zekat ve sadakalar çoğalır, İmam ile hadlar ve hükümler uygulanır ve sınırlar korunur."
Peygamber-i Ekrem (s.a.a)’in kızı ve imamlar annesi Hz. Fatime (s.a) imametin önemiyle ilgili şöyle buyurmaktadır:
“Allah bize itaati, halkın düzene girmesi için farz kıldı. İmametimizi tefrikadan korumak için koydu."
Yorum