Hilali Görmekle ilgili 5 temel kural
Hilali görmenin ispatı için bazı önemli ve zaruri hususlar vardır.
Bu bütün İslam âlemi ve dini otoriteler için geçerli bir kuramdır.
GİRİŞ
Araştırmamızın amacı İslam âlemini her yıl meşgul eden ihtilaf konularından biri olan Hilalin görülmesi olayındaki ikilikler üzerine doğan ihtiyaçtandır.
Bu nedenle araştırmamızın sadece İslami kaynaklara göre değil diğer bilimlerle de irdelenmesi gerçeğinden hareketle ispatı sağlanmıştır.
Araştırmamız yöntem ve teknik olarak sosyolojik gerçeklerin yanında gökbilimi, coğrafya, matematik, İslam hukuku gibi bilimlerin verilerine de dikkat edilerek oluşturulmuştur.
Hilali görmenin ispatı için bazı önemli ve zaruri hususlar vardır.
Bu bütün İslam âlemi ve dini otoriteler için geçerli bir kuramdır.
Bu kuramın doğruluğu ve ispatının tartışılması mümkün değildir.
Bu kuram neticesinde:
1. İnsanlar dini görevini sağlıklı bir şekilde yerine getirir.
2. Çok büyük hataların önüne geçilir.
3. Bu kuram İslam âlemi için ikilik oluşturma nedenlerini ortadan kaldırır.
Aşağıda inceleceğimiz 5(beş) temel unsuru ele alıp irdeleyeceğiz.
1. KAMERİ TAKVİMİN DÜZELTİLMESİ VE ARADA 1(BİR) KURALIN İŞLENİRLİĞİ
Kameri ay; 29 gün 12 saat 44 dakika ve 3 saniyedir. Veya 29/53059028 küsuratlı gündür.
Kameri yıl ise 12 ay veya 354/3670834 gündür.
Hesaplamalarda kolaylık olması için 1 kamer yılı 354 gün olarak esas alınır.
Bu sebeple 1 kamer yılının 6 ayı 30 gün ve 6 ayda 29 gün esas alınması gereklidir. {(6x30)+(6x29)}= 180+174= 354 gün. Bu işlem sonucunda 1 kameri ay 30 günden fazla 29 günden az olması mümkün değildir.
İslam hukukçularına göre Şaban Ayı 30 gün alınırsa Ramazan Ayının ilk günü sabit olması gereklidir ve ayın görünmesine gerek yoktur.
Yılın küsuratını tamamlamak için her 3 yılda 1 gün artırılır. Yani 3 yılda 1 kamer yıl 355 güne tekabül edecektir.
Bu kurala “arada 1(bir) kuralı” denir.
Zira 3 yıldaki küsurat 3/367084 veya 1/101 gün olmalıdır.
Bu hesaplama sonucunda mutlak suretle önemli olan arada 1(bir) kuralıdır.
Yani kameri takvimine göre 30–29 ayları arasında arada 1(bir) kuralı vardır.
Bu önemli noktada dikkat edilmesi gereken husus 4
kameri ayın 30 gün ardı ardına gelmemesidir.
Kısaca kameri takimine göre 3 ay 30 gün, 4. ay mutlak süratle 29 gün olmalıdır.
Bir diğer ifadeyle Cemaziyülevvel, Cemaziyessani, Recep ve Şaban ayları 30 gün ilan edilirse kural hatası işlenmiş olur.
( yukarıdaki kurala göre 3 ay 30 gün olunca 4. ay olan Şaban ayı 29 gün olmalıdır)
Geçen yıl Şaban ayının sonlarına doğru fark edildi ki Arabistan, Kuveyt, ve İran gibi aynı coğrafi konum üzerinde bulunan İslam ülkelerinde 2 iki gün ihtilaflı olmuştur.
Yani bir ülke Pazartesi diğeri Salı bir başka ise Çarşamba günü bayram kutlanmıştır.
Bu şekildeki uygulama İslam âleminin bölünmüş ve ihtilafta olması sonucunu doğurmuştur.
Bu durum kabul edilebilecek bir durum değildir.
Neyse ki İran 3 günü 1 güne indirdiğinde İslam Dünyasında bu ihtilaf çözülmüş oldu.
Bu problem her yıl İslam âlemini meşgul etmektedir. Ülkemiz, Arabistan, B.A.E, İran vb Afrika ülkeleri gibi.
Bu sorunun çözümü ise akli ve muhasebe ile bilimin imkânları ölçüsünde ittifak sağlanabilir.
Bu durum hesaplamayla ilgilidir.
Kesin olan hilalin görünmesi değil, arada 1 (bir) kuralın işlerliğidir.
Hilalin görünmesiyle ilgili olarak;
• Bir önceki ayın 30 gün olması
• Kişinin kendisinin hilali görmesi ya da sözüne güvenilir 2 adil kişinin hilali görmesi
Camiüşşerait hâkimin hükmü
Ayrıca Şerhi Lum-a cilt 2,192 cetvelinde kameri aylar arada 1(bir) kuralı hesaplanmıştır.
Bütün karışıklıkların kaynağı arada 1(bir) kuralına uyulmamasıdır.
1. GÖKBİLİMCİLERİN DÜŞÜNCELERİNE GÖRE
Gökbilimciler ay hesaplamalarında aynı fikirler üzerinde görüş birliği belirtmişlerdir ve bu da kamer ayın hesaplanmasında delil sayılmalıdır.
Gökbilimcilerin ilmi konulardaki fikirleri (sabah, öğle, akşam vakitleri) geçerli ve kabul görülüyorsa kamer ayı hesaplanmasında da fikirleri kabul ve geçerli olması gerekmektedir.
Özetle bu konu gökbilimcileri, bilim adamları ve İslam hukukçularının ortak çalışmaları neticesinde ortaya çıkmıştır.
2. COĞRAFİ KONUMLARI AYNI OLAN ÜLKELERDE HİLALİN GÖRÜLMESİ
İran, Kuveyt, Bahreyn, B.A.E, Umman ve Suudi Arabistan aynı coğrafi konumda yer almaktadır.
İran 44 derece ile 63 derece arasında,
Kuveyt 46 derece 5 dakika ile 48 derece 26 dakika arasında,
Bahreyn 49 derece 6 dakika ile 51 derece 4 dakika arasında,
B.A.E 51 derece ile 56 derece arasında,
Umman 52 derece 6 dakika ile 59 derece 8 dakika arasında,
Arabistan 44 derece ile 56 derece arasında
yer almaktadır.
Haritalardaki uluslararası sınırları ortadan kaldırıp İran yakınlarından düz bir doğru çizildiğinde Basra, Amara, Nasiriye(Irak),Kuveyt’in tamamı, Arabistan’ın Riyad şehri ve İran aynı coğrafi konum üzerinde yer almaktadır.
Bu durumdan hareketle aynı coğrafi konum üzerinde yer alan ülkelerde hilallin görülme zamanı arasındaki 2 günlük farkın olması mümkün müdür?
Kuveyt, Basra, Amara, Abadan, Ahvaz(İran) ve bunların yakında yer alan şehirler aynı coğrafi konum üzerinde yer almıyor mu?
Bilimin ispatladığı bu hususa rağmen Ramazan meydana gelen çelişkinin izahı ne denli akla ve mantığa uygundur?
1. BU KONUDA FİKİRLERİNE BAŞVRULAN DİNİ OTORİTELERİN GÖRÜŞLERİNE İNANMAK
Hilalin görünmesinin ispatı için bir başka yol ise dini otoritelerin görüşlerine ve fetvalarına koşulsuz inanmaktır.
Güvenilir kişilerin görüşleri dini otoriteler nezdinde nasıl kabul görüyorsa, dini otoritelerin görüşleri de bu denli geçerli ve kabul görmelidir.
Öyle ki dini otoritelerin sözüne inanlara “Orucunuzu yiyebilirsiniz” dendiğinde bunu taklit etmeyenler de orucunu yiyebildikleri halde bu fetvayı dini otoriteye inanan ve inanmayan arasında oluşan fark neden oluşuyor?
Bu durum bu fetvanın geçersiz olmasını mı gerekli kılar?
Anlayamadığımız husus bir dini otoriteni fetvası başka bir dini otorite tarafından delil olarak kabul ediliyor fakat buların dışındaki başka bir dini otorite bu fetvayı delil olarak kabul ediyor. Böyle bir İslami anlayışın izahı ne olabilir?
Bu konuda uygun olan görüş ise ilmi gerekçelerin hesaba katılarak İslam âleminin birlikteliğine katkı sağlanmasıdır.
Hatta Kuranı Kerim Yahudi ve Hıristiyan âlemini birliğe
davet ederek “Kul Ya Ehlel Kitap Tealu İla Kelimetillah…” (Söyle ey ehli kitap gelin aramızdaki ikiliği ortadan kaldıralım…)
Biz İslam âlemi olarak neden bu birlikteliği Kuranı Kerim emrettiği halde sağlayamıyoruz?
Ne yazık ki İslam dünyasının birlikteliğini simgeleyen dini bayramlarımızda dahi bu ikilik oraya çıkıyor.
Ne kadar düşündürücü bir o kadar da hüzünlü durum!
5. HİLALİN GÖRÜNMES TAKLİTLE OLMAZ
Bütün insanların dikkat etmesi gereken diğer bir konuda şudur:
Hilalin görünmesi taklitle(bir başkasının görmesine inanmak) çözülecek bir konu değildir.
Şöyle ki taklidin genel konularda geçerliliği kesinlikle yoktur.
Taklit etmek dini meselelerde fikirlerin temellendirilmesi açısından oluşabilmektedir.
Oysaki hilalin görünme olayı bir gerçektir, taklit değildir. Tıpkı kişini elbisesi üzerine bulaşan kanı ispat etmesi gibidir.
Kısacası kanı ispat etmek dini otoritenin görevi değil, meydana gelen bir gerçekliktir ve bunu da dini otoritenin ispat etmesine gerek yoktur.
SONUÇ
Beş hususta anlattığımız araştırmamamız üzerinde ihtilaf yapılması anlamsız ve bilimsel bilgiye aykırıdır.
Çünkü bilimsel araştırma mutlaka bir araştırma konusunu diğer bilimlerle ilişkisi üzerine temellendirilmelidir.
Biz de makalemizi coğrafya, astronomi, matematik, İslam hukuku ve beşeri hukuk gibi bilim dallarıyla irdeledik.
Neticede araştırma konumuz bilim dallarının ortak verilerine göre ispatlandırılmıştır.
Bu ispatın aksi maalesef İslam dünyasının birlikteliğini zedelemektedir.
Bu vesile ile Ramazan Bayramınızı tebrik eder ve İslam dünyasının birlikteliğine vesile olmasını temenni ederim…
Hidayetullah Talegani
Hilali görmenin ispatı için bazı önemli ve zaruri hususlar vardır.
Bu bütün İslam âlemi ve dini otoriteler için geçerli bir kuramdır.
GİRİŞ
Araştırmamızın amacı İslam âlemini her yıl meşgul eden ihtilaf konularından biri olan Hilalin görülmesi olayındaki ikilikler üzerine doğan ihtiyaçtandır.
Bu nedenle araştırmamızın sadece İslami kaynaklara göre değil diğer bilimlerle de irdelenmesi gerçeğinden hareketle ispatı sağlanmıştır.
Araştırmamız yöntem ve teknik olarak sosyolojik gerçeklerin yanında gökbilimi, coğrafya, matematik, İslam hukuku gibi bilimlerin verilerine de dikkat edilerek oluşturulmuştur.
Hilali görmenin ispatı için bazı önemli ve zaruri hususlar vardır.
Bu bütün İslam âlemi ve dini otoriteler için geçerli bir kuramdır.
Bu kuramın doğruluğu ve ispatının tartışılması mümkün değildir.
Bu kuram neticesinde:
1. İnsanlar dini görevini sağlıklı bir şekilde yerine getirir.
2. Çok büyük hataların önüne geçilir.
3. Bu kuram İslam âlemi için ikilik oluşturma nedenlerini ortadan kaldırır.
Aşağıda inceleceğimiz 5(beş) temel unsuru ele alıp irdeleyeceğiz.
1. KAMERİ TAKVİMİN DÜZELTİLMESİ VE ARADA 1(BİR) KURALIN İŞLENİRLİĞİ
Kameri ay; 29 gün 12 saat 44 dakika ve 3 saniyedir. Veya 29/53059028 küsuratlı gündür.
Kameri yıl ise 12 ay veya 354/3670834 gündür.
Hesaplamalarda kolaylık olması için 1 kamer yılı 354 gün olarak esas alınır.
Bu sebeple 1 kamer yılının 6 ayı 30 gün ve 6 ayda 29 gün esas alınması gereklidir. {(6x30)+(6x29)}= 180+174= 354 gün. Bu işlem sonucunda 1 kameri ay 30 günden fazla 29 günden az olması mümkün değildir.
İslam hukukçularına göre Şaban Ayı 30 gün alınırsa Ramazan Ayının ilk günü sabit olması gereklidir ve ayın görünmesine gerek yoktur.
Yılın küsuratını tamamlamak için her 3 yılda 1 gün artırılır. Yani 3 yılda 1 kamer yıl 355 güne tekabül edecektir.
Bu kurala “arada 1(bir) kuralı” denir.
Zira 3 yıldaki küsurat 3/367084 veya 1/101 gün olmalıdır.
Bu hesaplama sonucunda mutlak suretle önemli olan arada 1(bir) kuralıdır.
Yani kameri takvimine göre 30–29 ayları arasında arada 1(bir) kuralı vardır.
Bu önemli noktada dikkat edilmesi gereken husus 4
kameri ayın 30 gün ardı ardına gelmemesidir.
Kısaca kameri takimine göre 3 ay 30 gün, 4. ay mutlak süratle 29 gün olmalıdır.
Bir diğer ifadeyle Cemaziyülevvel, Cemaziyessani, Recep ve Şaban ayları 30 gün ilan edilirse kural hatası işlenmiş olur.
( yukarıdaki kurala göre 3 ay 30 gün olunca 4. ay olan Şaban ayı 29 gün olmalıdır)
Geçen yıl Şaban ayının sonlarına doğru fark edildi ki Arabistan, Kuveyt, ve İran gibi aynı coğrafi konum üzerinde bulunan İslam ülkelerinde 2 iki gün ihtilaflı olmuştur.
Yani bir ülke Pazartesi diğeri Salı bir başka ise Çarşamba günü bayram kutlanmıştır.
Bu şekildeki uygulama İslam âleminin bölünmüş ve ihtilafta olması sonucunu doğurmuştur.
Bu durum kabul edilebilecek bir durum değildir.
Neyse ki İran 3 günü 1 güne indirdiğinde İslam Dünyasında bu ihtilaf çözülmüş oldu.
Bu problem her yıl İslam âlemini meşgul etmektedir. Ülkemiz, Arabistan, B.A.E, İran vb Afrika ülkeleri gibi.
Bu sorunun çözümü ise akli ve muhasebe ile bilimin imkânları ölçüsünde ittifak sağlanabilir.
Bu durum hesaplamayla ilgilidir.
Kesin olan hilalin görünmesi değil, arada 1 (bir) kuralın işlerliğidir.
Hilalin görünmesiyle ilgili olarak;
• Bir önceki ayın 30 gün olması
• Kişinin kendisinin hilali görmesi ya da sözüne güvenilir 2 adil kişinin hilali görmesi
Camiüşşerait hâkimin hükmü
Ayrıca Şerhi Lum-a cilt 2,192 cetvelinde kameri aylar arada 1(bir) kuralı hesaplanmıştır.
Bütün karışıklıkların kaynağı arada 1(bir) kuralına uyulmamasıdır.
1. GÖKBİLİMCİLERİN DÜŞÜNCELERİNE GÖRE
Gökbilimciler ay hesaplamalarında aynı fikirler üzerinde görüş birliği belirtmişlerdir ve bu da kamer ayın hesaplanmasında delil sayılmalıdır.
Gökbilimcilerin ilmi konulardaki fikirleri (sabah, öğle, akşam vakitleri) geçerli ve kabul görülüyorsa kamer ayı hesaplanmasında da fikirleri kabul ve geçerli olması gerekmektedir.
Özetle bu konu gökbilimcileri, bilim adamları ve İslam hukukçularının ortak çalışmaları neticesinde ortaya çıkmıştır.
2. COĞRAFİ KONUMLARI AYNI OLAN ÜLKELERDE HİLALİN GÖRÜLMESİ
İran, Kuveyt, Bahreyn, B.A.E, Umman ve Suudi Arabistan aynı coğrafi konumda yer almaktadır.
İran 44 derece ile 63 derece arasında,
Kuveyt 46 derece 5 dakika ile 48 derece 26 dakika arasında,
Bahreyn 49 derece 6 dakika ile 51 derece 4 dakika arasında,
B.A.E 51 derece ile 56 derece arasında,
Umman 52 derece 6 dakika ile 59 derece 8 dakika arasında,
Arabistan 44 derece ile 56 derece arasında
yer almaktadır.
Haritalardaki uluslararası sınırları ortadan kaldırıp İran yakınlarından düz bir doğru çizildiğinde Basra, Amara, Nasiriye(Irak),Kuveyt’in tamamı, Arabistan’ın Riyad şehri ve İran aynı coğrafi konum üzerinde yer almaktadır.
Bu durumdan hareketle aynı coğrafi konum üzerinde yer alan ülkelerde hilallin görülme zamanı arasındaki 2 günlük farkın olması mümkün müdür?
Kuveyt, Basra, Amara, Abadan, Ahvaz(İran) ve bunların yakında yer alan şehirler aynı coğrafi konum üzerinde yer almıyor mu?
Bilimin ispatladığı bu hususa rağmen Ramazan meydana gelen çelişkinin izahı ne denli akla ve mantığa uygundur?
1. BU KONUDA FİKİRLERİNE BAŞVRULAN DİNİ OTORİTELERİN GÖRÜŞLERİNE İNANMAK
Hilalin görünmesinin ispatı için bir başka yol ise dini otoritelerin görüşlerine ve fetvalarına koşulsuz inanmaktır.
Güvenilir kişilerin görüşleri dini otoriteler nezdinde nasıl kabul görüyorsa, dini otoritelerin görüşleri de bu denli geçerli ve kabul görmelidir.
Öyle ki dini otoritelerin sözüne inanlara “Orucunuzu yiyebilirsiniz” dendiğinde bunu taklit etmeyenler de orucunu yiyebildikleri halde bu fetvayı dini otoriteye inanan ve inanmayan arasında oluşan fark neden oluşuyor?
Bu durum bu fetvanın geçersiz olmasını mı gerekli kılar?
Anlayamadığımız husus bir dini otoriteni fetvası başka bir dini otorite tarafından delil olarak kabul ediliyor fakat buların dışındaki başka bir dini otorite bu fetvayı delil olarak kabul ediyor. Böyle bir İslami anlayışın izahı ne olabilir?
Bu konuda uygun olan görüş ise ilmi gerekçelerin hesaba katılarak İslam âleminin birlikteliğine katkı sağlanmasıdır.
Hatta Kuranı Kerim Yahudi ve Hıristiyan âlemini birliğe
davet ederek “Kul Ya Ehlel Kitap Tealu İla Kelimetillah…” (Söyle ey ehli kitap gelin aramızdaki ikiliği ortadan kaldıralım…)
Biz İslam âlemi olarak neden bu birlikteliği Kuranı Kerim emrettiği halde sağlayamıyoruz?
Ne yazık ki İslam dünyasının birlikteliğini simgeleyen dini bayramlarımızda dahi bu ikilik oraya çıkıyor.
Ne kadar düşündürücü bir o kadar da hüzünlü durum!
5. HİLALİN GÖRÜNMES TAKLİTLE OLMAZ
Bütün insanların dikkat etmesi gereken diğer bir konuda şudur:
Hilalin görünmesi taklitle(bir başkasının görmesine inanmak) çözülecek bir konu değildir.
Şöyle ki taklidin genel konularda geçerliliği kesinlikle yoktur.
Taklit etmek dini meselelerde fikirlerin temellendirilmesi açısından oluşabilmektedir.
Oysaki hilalin görünme olayı bir gerçektir, taklit değildir. Tıpkı kişini elbisesi üzerine bulaşan kanı ispat etmesi gibidir.
Kısacası kanı ispat etmek dini otoritenin görevi değil, meydana gelen bir gerçekliktir ve bunu da dini otoritenin ispat etmesine gerek yoktur.
SONUÇ
Beş hususta anlattığımız araştırmamamız üzerinde ihtilaf yapılması anlamsız ve bilimsel bilgiye aykırıdır.
Çünkü bilimsel araştırma mutlaka bir araştırma konusunu diğer bilimlerle ilişkisi üzerine temellendirilmelidir.
Biz de makalemizi coğrafya, astronomi, matematik, İslam hukuku ve beşeri hukuk gibi bilim dallarıyla irdeledik.
Neticede araştırma konumuz bilim dallarının ortak verilerine göre ispatlandırılmıştır.
Bu ispatın aksi maalesef İslam dünyasının birlikteliğini zedelemektedir.
Bu vesile ile Ramazan Bayramınızı tebrik eder ve İslam dünyasının birlikteliğine vesile olmasını temenni ederim…
Hidayetullah Talegani
