AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

Günlük Namazların Vakitleri


Sabah Namazının Vakti

Sabah namazının vakti, sabah ezanından güneş doğuncaya kadardır. Bu süre içerisinde sabah namazının kılınması gerekir. İnsan sabah namazını bu süre içerisinde kılamazsa, daha sonra "kaza" niyetiyle kılmalıdır.

Öğle ve İkindi Namazının Vakti

Öğle ve ikindi namazının vakti, öğleden güneş batıncaya kadardır. Bu süre içerisinde önce öğle namazı ve sonra da ikindi namazı kılınmalıdır.

Akşam ve Yatsı Namazının Vakti

Güneşin batmasından biraz sonra (yaklaşık 20-25 dakika sonra) başlayan akşam ezanından gece yarısına kadar akşam ve yatsı namazının vaktidir ve akşam namazının yatsı namazından önce kılınması gerekir.

Namazın ilk vaktinde kılınması daha iyidir ve namaz, ne kadar ilk vaktine yakın bir zamanda kılınırsa, sevabı da bir o kadar fazla olur.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

KIBLE

Mekke şehrinde ve Mescid-ul Haram'da yer alan Kâbe kıbledir ve Müslümanlar namaz kılarken ona doğru yönelmeleri gerekir. Mekke'nin dışında ve Mekke'den uzak olanların "kıble yönüne doğru durmuş" denilecek şekilde durmaları yeterlidir.

İslâm dini, Kâbe'yi tek olan Allah'a ibadet merkezi olarak tanıtmış ve Müslümanlara, namaz kılanlar ve ibadet edenler arasında vahdet, birlik ve düzen olması için dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar yüzlerini kıbleye çevirmelerini emretmiştir.

Kıbleye doğru namaz kılmak, Kâbe'yi tamir eden Hz. İbrahim'le (a.s) Hz. İsmail'in (a.s) hatıralarını anmak ve ibadet için Allah'a yönelişin güzel bir örneğidir. Kıbleye yönelmek sadece namaza has değildir; hayvanın etinin helal olması için de kıbleye doğru kesilmesi şarttır. İnsan yemek yerken, uyurken de bu işleri kıbleye doğru yapması iyidir. İnsan ölünce, toprağa verildiğinde de yüzü kıbleye çevrilmelidir.

Müslümanlar hicretin ikinci yılına kadar Mescid-ul Aksa'ya doğru namaz kılıyorlardı. Yahudiler, "Müslümanların kıblesi yoktur ve bizim kıblemize doğru namaz kılıyorlar" diye onlara dil yarası vurmaya başlayınca, Müslümanların istiklalinin korunması için yüce Allah bundan böyle Kâbe'ye doğru namaz kılmalarını emretti.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

ELBİSE

Namaz kılınırken giyilen elbisede şu hususlara dikkat edilmelidir:

1- Namaz kılanın giydiği elbise pâk olmalıdır.
2- Gasbedilmiş olmamalıdır.
3- Leş hayvanın parçalarından olmamalıdır.
4- Yenilen ama şer'î ölçülere göre kesilmeyen hayvanın parçalarından olmamalıdır.
5- Şer'î ölçülere göre kesilmiş olsa bile eti yenmeyen hayvanın parçalarından olmamalıdır. Bu hususta deri gibi canı olan parçalarla, saç gibi canı olmayan parçalar arasında hiçbir fark yoktur.
6- Erkeklerin elbisesi altın dokumalı olmamalıdır.
7- Erkeklerin elbisesi halis ipekten olmamalıdır.

Elbiseyle İlgili Birkaç Hüküm

1- Namazda erkeklerin, Yüce Allah'ın huzurunda durduğunu dikkate alarak bedenlerinin tamamını örtmeleri iyidir.
2- Namahrem olmadığı yerde, kadınlar namazda dar elbise giyebilir ve ziynetlerini açıkta bırakabilirler.
3- Namazda kadının giymesi gereken elbiseyle şer'î tesettürün arasında fark vardır. Şerî tesettürde ayaklar bile örtülmelidir, dar elbise giymek ve ziyneti göstermek ise câiz değildir.
4- İster namazda olsun, ister namaz dışında, erkeklerin altın ve halis ipek dokumalı elbiseleri giymeleri haramdır.

Namazda Örtülmesi Gereken Yerler

Erkekler namazda ön ve arkalarını (kısa bir pantolon miktarınca); kadınlar da yüz, eller ve ayaklar dışında bütün bedenlerini örtmeleri gerekir.

Namazda Beden ve Elbisenin Temiz Olması Gerekmeyen Durumlar

1- Yaradan akarak elbise ve bedene değen kanı temizlemek imkansız veya zor olursa onunla namaz kılınabilir.
2- Beden veya elbiseye değen kan, işaretparmağının bir boğumundan büyük olmaz; köpek, domuz, kâfir, ölü hayvan ve eti yenmeyen hayvanın ve yine âdet ve lohusalık kanı olmazsa, onunla namaz kılınabilir.
3- Necis olmuş çorap, şapka ve kayış gibi avret mahallini örtmeye yetmeyecek şeylerle namaz kılmanın sakıncası yoktur.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

YER

Namaz kılınan yerle ilgili olarak şu hususlara dikkat edilmelidir:

1- Gasp edilmemiş olmalıdır.
2- Sabit olmalı ve hareket etmemelidir.
3- Namaz kılınan yerde elbise ve bedene bulaşacak bir necaset olmamalıdır.
4- Kadının secde ettiği yerin erkeğin secde yerinden biraz geride olması ihtiyata uygundur; ancak kadınla erkek arasında perde veya başka bir şey olursa, bu ihtiyat artık söz konusu değildir.

Cami Hükümleri

1- Camiye komşu olan birisinin namazını cami dışında kılması iyi değildir.
2- Camiye herkesten önce gitmek ve herkesten sonra çıkmak iyidir.
3- Camiyi temizlemenin çok sevabı var; camiyi necis etmek haram ve caminin necis olan yerini pâk etmek ise farzdır.
4- İnsan camiye gittiğinde caminin saygınlığı niyetiyle iki rekât tahiyyet namazı kılması iyidir.
5- Camiye giderken güzel kokular sürmek ve en güzel ve temiz elbiseleri giymek iyidir.
6- İçinde kimsenin namaz kılmadığı bir camide namaz kılmanın sevabı daha fazladır.
7- Namaz kılmak için olmasa bile camiye girerken abdestli olmak iyidir.
8- Cami yapmak ve camiyi tamir etmek iyi işlerdendir.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

Temizlik

Allah'a ibadet etmek ve namaz kılmak için kendimizi temizlemeliyiz. Temizlik bazen abdestle gerçekleşir. İmam Sadık (aleyhis-selâm) buyuruyor ki:

"Yüce Allah'a ibadet etmek istediğinizde kendinizi pisliklerden temizlemeli, tembellik ve hâlsizlikten kurtulmalı ve abdestle kendinizi Allah'la konuşmak için temizleyip hazırlamalısınız."[1]

Bazen de gusül (boy abdesti) ile gerçekleşir. Abdest alınamayan veya gusül edilemeyen durumlarda temizlik, yerine göre "cebire abdesti, cebira guslü veya teyemmüm"le gerçekleşir. Burada bu amelleri öğreneceğiz.
______________
[1]- Vesalil-uş Şia, c.1, s.275

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

ABDEST

Namaz kılmak isteyen kimsenin abdest alması gerekir. Nitekim Yüce Allah, Kur'an-ı Kerim'de bu hususta şöyle buyurmuştur:
"Ey inananlar! Namaza durmak istediğiniz zaman, yüzlerinizi ve dirseklere kadar ellerinizi yıkayın, başınızın bir kısmını ve topuklara kadar ayaklarınızın bir kısmını meshedin..."[1]

Abdest alınırken şu hususlar gözetilmelidir:
1- Abdest alınan su pâk olmalıdır.
2- Abdest alınan su başka bir şeyle karışık olmamalıdır.
3- Abdest alınan su gasp edilmemiş olmalıdır.
4- Abdest alınan ibrik vs. gasp edilmemiş olmalıdır.
5- Abdest alınan ibrik vs. altın ve gümüşten olmamalıdır.
6- Abdest organları pâk olmalıdır.
7- Abdest almak ve namaz kılmak için yeterli vakit olmalıdır.
8- Abdest amelleri arasında sıra gözetilmelidir.
9- Abdest amelleri peşpeşe ve aralıksız yapılmalıdır.
10- İnsanın bizzat kendisi abdest almalıdır; yani imkan dahilinde insana başkası abdest aldırmamalıdır.
11- Su kullanmanın herhangi bir sakıncası olmamalıdır.
12- Abdest organlarında suyun ulaşmasına engel olacak herhangi bir şey bulunmamalıdır.
_______________
[1]- Mâide suresi, 6. ayet

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

ABDEST NASIL ALINIR

İlk önce eller bileklere kadar yıkanır; ancak bu abdesttin bir parçası değildir.

1- "Allah'a itaat ve O'nun emrini yerine getirmek için abdest alıyorum" niyetiyle abdeste başlanır. Sonra sağ elle yüz saç bitiminden çenenin altına kadar uzunlamasına ve baş parmakla orta parmağın arası kadar enine yukarıdan aşağıya doğru yıkanır.
2- Sonra sağ el dirsekten parmak uçlarına kadar yukarıdan aşağıya doğru yıkanır.
3- Sağ el yıkandıktan sonra sol el dirsekten parmak uçlarına kadar yukarıdan aşağıya doğru yıkanır.
4- Yüz ve eller yıkandıktan sonra elin ıslaklığıyla başın ön kısmı meshedilir; yani el başa bırakılarak biraz aşağı doğru çekilir.
5- Islak olan sağ elle sağ ayak parmak uçlarından ayak bileğine kadar meshedilir.
6- Islak olan sol elle sol ayak, parmak uçlarından ayak bileğine kadar meshedilir.

Abdestten önce sünnet gereği ellerin yıkanışı

1- Abdest almak ve alemlerin Rabbinin emrini yerine getirme kastıyla abdeste başlanır. Önce yüz çeneye kadar saçın bitiş noktasından yukarıdan aşağı doğru yıkanır.
2- Sonra sağ el dirsekten parmak uçlarına kadar yukarıdan aşağı doğru yıkanır.
3- Sonra sol el dirsekten parmak uçlarına kadar yukarıdan aşağı doğru yıkanır.
4- Yüz ve elleri yıkadıktan sonra, eldeki rutubetle (ıslaklıkla) başın ön kısmı meshedilir; yani el başa bırakılarak biraz aşağı doğru çekilir
5- Baş meshedildikten sonra, ıslak olan sağ ayak parmak uçlarından ayak bileğine kadar meshedilir.
6- Islak olan sol elle sol ayak, parmak uçlarından ayak bileğine kadar meshedilir.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

Abdesti Gerektiren Durumlar

Aşağıda sıralanan durumlarda insan abdestli olmalıdır. Bunlar abdestsiz yapılırsa batıl olur:

1- Cenaze namazı dışında bütün farz ve müstehap namazlar.
2- Unutulmuş secde ve teşehhüdün kazasını yerine getirmek.
3- Hacc ve Umre'de farz tavaf yapmak.
4- Kur'an-ı Kerim'in yazısına dokunmak.

Abdesti Bozan Şeyler

Aşağıdaki sıralanan şeyler abdesti bozar ve insan abdesti gerektiren işlerden birini yapmak isterse, yeniden abdest alması gerekir:
1- İdrar.
2- Gâita.
3- Gaz (yel) çıkması.
4- Gözün görmeyeceği ve kulağın işitmeyeceği şekilde uyumak.
5- Delilik.
6- Baygınlık.
7- Sarhoşluk.
8- Gusül almayı gerektiren her şey.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

Cebire Abdesti

Abdest organlarının bazısında yara olur ve suyla ıslanmasının zararı olursa veya başka bir nedenden dolayı bazı organlara suyun zararı olursa, bu durumda insan organın o kısmının üzerine temiz bir bez bırakır ve ıslak elini o bezin üzerine çeker. Bu şekilde alınan abdeste, cebire abdesti denir.

Cebire Abdestiyle İlgili Birkaç Hüküm

1- Eğer el veya yüzde yara olur ve suyun yaraya zararı varsa, onun üzerine temiz bir bez parçası veya başka bir şey bırakılır ve o yer yıkanırken bırakılan şeyin üzerine ıslak el çekilir.
2- Eğer yaranın üzeri bağlı olur ve açılmazsa, abdest alınırken ıslak el onun üzerine çekilir. Eğer yaranın üzerindeki parça vs. necis olursa, onun üzerine temiz bir parça bırakılarak ıslak el onun üzerine çekilir.
3- Eğer baş veya ayağın meshedilecek bölümünde yara olursa; yara meshedilecek bölümün sadece bir kısmında olursa, yara olmayan kısım meshedilir; örneğin, eğer ayağın sadece iki parmağında yara olursa, yara olmayan parmaklara meshedilir. Fakat eğer yara meshedilecek organın hepsini kapsamışsa; örneğin, ayağın tamamı sarılmışsa, o sargının üzeri meshedilmelidir. Elbette bu ikinci durumda cebire abdesti dışında teyemmüm de yapmak iyidir. Hatta bazı müçtehitlere göre teyemmüm yapmak farzdır.
4- Eğer yara dışında bir nedenle su abdest uzuvlarından birine zararlı olursa, cebire abdesti yapmak gerekir.
5- Cebire abdestinde de yüz ve eller yukarıdan aşağıya doğru yıkanmalıdır. Dolayısıyla eğer el veya yüzün üst tarafı sarılı olursa, önce sargının üzerine ıslak el sürülmeli, sonra aşağı taraf yıkanmalıdır.
6- Cebire abdesti alma imkânı olan bir kimse, cebire abdesti almalıdır ve sadece teyemmüm yeterli değildir.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

GUSÜL

Bazen namaz için şart olan temizlik gusüldür. Cünüp olan kişi veya başka bir sebeple gusül etmesi gereken kişi bedeninin tamamını yıkamalıdır. Gusül de abdest gibi Allah'ın emrini yerine getirmek kastıyla yapılmalıdır.
Gusül iki türlü yapılabilir:
1- Tertibi.
2- İrtimasi.

Tertibi Gusül

Tertibi gusülde ilk önce başla boyun yıkanır, sonra bedenin sağ yarısı ve sonra da sol yarısı yıkanır.
Gusülde bedenin bir kısmını yıkarken, bir veya birkaç avuç su dökerek abdestte olduğu gibi eli onun üzerine çekmek yeterlidir.

İrtimasi Gusül

İrtimasi gusülde bir anda bedenin tamamı gusül niyetiyle suya daldırılır. İrtimasi gusül etmek için su bedenin tamamını kapsayacak kadar fazla olmalıdır. Dolayısıyla eğer insan gusül etmek ve Allah'ın emrine itaat etmek kastıyla nehire, havuza veya denize girer de su bedeninin tamamını kapsarsa guslü doğrudur; aşağıdaki şekilde olduğu gibi.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

TEYEMMÜM

Bazı durumlarda namaz için gerekli olan temizlik teyemmümle gerçekleşir. Nitekim yüce Allah bu hususta Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurmuştur:
"Eğer hasta ve yolculukta iseniz ya da sizden birisi çukur yerden (tuvaletten) gelirse yahut kadınlarla cinsel ilişkide bulunursanız, bu hâlde, su bulamadığınız takdirde, doğası üzere olan yeryüzüne yönelin. Ondan yüzleriniz ve ellerinizin bir kısmına meshedin (teyemmüm edin)..."[1]

Teyemmümü Gerektiren Durumlar

Aşağıda açıklanan durumlarda insan abdest ve gusül yerine teyemmüm etmelidir:
1- Abdest veya gusül için yeterli suyun olmaması.
2- Tehlike veya başka bir engel yüzünden suya ulaşılmaması.
3- Hastalık vb. nedenle suyun zararlı olmasından korkulması.
4- Suyun abdest için kullanıldığında susuzluk çekileceğinden korkulması.
5- Su elde etmenin insanın durumunu etkileyecek miktarda para verilmesini gerektirmesi.
6- Su elde etmenin zillet ve hakarete maruz kalmayı gerektirmesi.
7- Su bulmanın veya abdest almanın, vaktin darlığı yüzünden namazın kazaya kalmasını gerektirmesi.
8- Suyun, sadece necaseti beden ve elbiseden gidermeye yetip abdeste yetmemesi.
9- Suyun kullanıldığı takdirde başka birisinin ölmesinden veya hasta olmasından korkulması.

Nelere Teyemmüm Edilir?

1- Toprak ve kum.
2- Taş, kaya ve kesek.
3- Çakıl ve yer denilebilecek pâk olan her şey.
.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

Teyemmümün Şartları

1- Sadece yukarıda sayılan şeylerin üzerine teyemmüm edilmelidir.
2- Üzerine teyemmüm edilen şey pâk olmalıdır.
3- Üzerine teyemmüm edilen şey gasp edilmemiş olmalıdır.
4- Üzerinde durularak teyemmüm edilen yer gasp edilmemiş olmalıdır.
5- Teyemmüm organları pâk olmalıdır.
6- Teyemmüm organlarında yüzük vs. gibi engeller bulunmamalıdır.
7- Teyemmüm amelleri sırasına göre yapılmalıdır.
8- Teyemmüm amelleri peş peşe ve aralıksız yapılmalıdır.
9- Kişinin bizzat kendisi teyemmüm etmeli ve insana başkası teyemmüm ettirmemelidir.

Teyemmümü Bozan Şeyler

1- Abdesti bozan her şey.
2- Teyemmümü gerektiren durumun giderilmesi.
_______________
[1]- Mâide suresi, 6. ayet.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

Nasıl Teyemmüm Alınır?

1- İlk önce "Alemlerin Rabb'ine itaat ve yaklaşmak için teyemmüm ediyorum" diye niyet ettikten sonra her iki elin iç kısmı birlikte, üzerine teyemmüm edilmesi doğru olan bir şeyin üzerine bir kere vurulur. 1. şekilde olduğu gibi.

2- Sonra eller bitiştirilerek ellerin içiyle yukardan aşağıya doğru alnın iki tarafı ve kaşlar meshedilir. 2. şekilde olduğu gibi.

3- Daha sonra sol elin içiyle sağ elin üstü bilekten parmak uçlarına kadar meshedilir. 3. şekilde olduğu gibi

4- Sonra aynı şekilde sağ elin içiyle sol elin üst kısmı bilekten parmak uçlarına kadar meshedilir. 4. şekilde olduğu gibi.

Teyemmümle İlgili Birkaç Hüküm

1- Teyemmümde elleri yere vurmak şarttır ve sadece elleri yere bırakmak yeterli değildir.

2- Vakti girmeden önce farz bir namaz için teyemmüm almak doğru değildir.

3- Vakti girdikten sonra namaz için teyemmüm edilir, sonraki namazın vakti girinceye kadar teyemmümü bozacak herhangi bir şey gerçekleşmez, teyemmümü gerektiren durum da giderilmezse ve (namazın son vaktine kadar) giderilmeyeceği bilinirse, bu teyemmümle sonraki namaz da kılınabilir ve yeniden teyemmüm almaya gerek yoktur.

4- Gusül alması gereken kimse, biri gusül yerine ve diğeri de abdest yerine olmak üzere namaz için iki teyemmüm etmelidir.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

EZAN


Ezan, Müslümanların tevhidî sloganıdır.
Ezan, Allah'ın birliğine ve Hz. Muhammed'in elçiliğine şehadet etmektir.
Ezan, namaz vaktinin girdiğini ilân etmektir.
Şafak sökerken, öğle ve ikindi vakti, akşamın ilk vaktinde hava kararırken bütün İslâm beldelerinde ezan, ruhu okşayan ahengiyle herkese "Namaz vakti girdi" diye ilân etmektedir.
Günlük namazlardan önce ezan okunması önemle vurgulanan bir müstehaptır.

Ezan şöyle okunur:

Dört defa: "Ellahu ekber"
İki defa: "Eşhedu en lâ ilâhe illellâh"
İki defa: "Eşhedu enne Muhemmeden resûlullâh"
İki defa: "Eşhedu enne ‘Eliyyen veliyyullâh"
İki defa: "Heyye ‘eles-selâh"
İki defa: "Heyye ‘elel-felâh"
İki defa: "Heyye ‘elâ heyr-il ‘emel"
İki defa: "Ellahu ekber"
İki defa: "La ilâhe illellâh."

Anlamı:

- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Şehadet ederim ki, Allah'tan başka tapılmaya layık bir ilâh yoktur.
- Şehadet ederim ki, Hz. Muhammed (Allah ona ve Ehlibeyti'ne rahmet etsin) Allah tarafından gönderilmiş peygamber ve elçidir.
- Şehadet ederim ki, Hz. Ali (ona selâm olsun) Allah'ın velisidir.
- Namaza koş.
- Kurtuluşa koş.
- En hayırlı amel olan namaza koş.
- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Allah'tan başka ibadete layık bir ilâh yoktur.

[f_altan]

Ynt: AYET VE HADİSLERDE NAMAZ

İKÂMET

Ezandan sonra, namaza başlamadan önce ikâmetin okunması da önemle vurgulanan bir müstehaptır.
İkâmet şöyle okunur:

İki defa: "Ellahu ekber"
İki defa: "Eşhedu en la ilâhe illellâh"
İki defa: "Eşhedu enne Muhemmeden resûlullah"
İki defa: "Eşhedu enne ‘Eliyyen veliyyullâh"
İki defa: "Heyye ‘eles-selâh"
İki defa: "Heyye ‘elel-felâh"
İki defa: "Heyye ‘elâ heyr-il ‘emel"
İki defa: "Ked kâmet-is selâh"
İki defa: "Ellahu ekber"
Bir defa: "La ilâhe illellâh."

Anlamı:

- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Şehadet ederim ki, Allah'tan başka tapılmaya layık bir ilâh yoktur.
- Şehadet ederim ki, Hz. Muhammed (Allah ona ve Ehlibeyti'ne rahmet etsin) Allah tarafından gönderilmiş peygamber ve elçidir.
- Şehadet ederim ki, Hz. Ali (ona selâm olsun) Allah'ın velisidir.
- Namaza koş.
- Kurtuluşa koş.
- En hayırlı amel olan namaza koş.
- Namaz başlamak üzeredir.
- Allah nitelendirilemeyecek derecede büyüktür.
- Allah'tan başka ibadete layık bir ilâh yoktur

Kısaca:

İnsanın namazdan önce gözeteceği hususları özetle şöyle sıralıyor ve diyoruz ki:

1- Abdest veya gusül ya da teyemmüm etmelidir.
2- Beden ve elbisesini necislerden temizlemelidir.
3- Bedenini pâk ve mubah elbiseyle örtmelidir.
4- Namazın vaktini gözetmeli, namazı vaktinden önce kılmamalıdır ve vaktinden sonraya da bırakmamalıdır.
5- Namaz kıldığı yer gasp edilmemiş olmalıdır.
6- Kıbleye doğru durmalıdır.
7- Ezan ve ikamet okuması iyidir.